Częstochowa - sierociniec (1916-1923) oraz epidemia 1919

Witam,

Takie krótkie dwa pytania:

1)Czy na terenie Częstochowy istniał w latach 1916 - 1923 sierociniec?

2) Czy w 1919 roku na terenie Częstochowy panowała epidemia tyfusu lub grypy hiszpanki (na takie wzmianki natknęłam się przeglądając Gońca Częstochowskiego)? I gdzie chowano ofiary epidemii?

Pytam, odnośnie wzmianek o nieistniejącym obecnie Szpitalu przy ul. Miedzianej w Częstochowie, który podobno był szpitalem zakaźnym, a w którym zmarł jeden z moich przodków.


Pozdrawiam

Czytałem Pani poprzednie posty i odnośnie adopcji Pani dziadka, który nazywał się Stanisław Cygan wymieniła Pani akt, w którym kierownik Urzędu Stanu Cywilnego z podpisu był ks. Wróblewski.

Ksiądz prałat Wróblewski zorganizował i prowadził zakład dla bezdomnych dzieci przy ulicy Piotrkowskiej 12a ( obecnie ta sama ulica) prawdopodobnie właśnie
w tym sierocińcu był Pani pradziadek.

Ad. 1

W informatorze miasta Częstochowy z 1925 roku na stronie 6 figurują
następujące instytucje:

1. Schronisko dla dziewcząt sierot, ul.Stara 26
t-wa ochrony kobiet (obecnie ul.Biskupa Teodora Kubiny 12)

2. Schronisko dla sierot stow. kobiet "Przezorność" ul.Stara 15
(numeracja na ul. Starej od rynku wieluńskiego kończy się
na numerze 11 może numer 15 jest obecnie na terenie
Dom Pomocy Społecznej p.w. św. Antoniego Zgromadzenia
Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo wejście od
ul. Wieluńska 1 . Granica tej posesji kończy się w miejscu gdzie powinna być ul. Stara 15 (Gdy kończy się ul. Stara i zaczyna ul.Kubiny dawniej ciągnęła się ulica Stara)

3. Przytułek dla bezdomnych dzieci, ul.Piotrkowska 12a
zarząd ks. prałat Wróblewski (Obecnie ul.Piotrkowska)

4. żydowski dom starców i sierot, fund. "Mina werde"
ul. Polna 2 przedm. "Ostatni grosz" ( strona 7)
(ul.Polna to obecnie początek ul.spadzista
od alei wojska polskiego)

Ad. 2 Jeszcze nie szukałem

Na ulicy Miedzianej 27 znajdował się
"Szpital dla zakaźnych chorych" informacja ta jest
w informatorze miasta Częstochowy z 1925 roku na stronie 102.
Znalazłem także informację o szpitalu zakaźnym na ul. Miedzianej
W Gońcu Częstochowskim:

Nr_052_1920 strona 3

www.biblioteka.czest.pl/zbiory/czasopism...wski_Nr_052_1920.pdf

Do czasów dzisiejszych zachowała się tylko początkowa
część ulicy Miedzianej (około 1/4) obecnie ul.Sułkowskiego.

Na ul.Miedzianej 27 było w roku 1926
gimnazjum Towarzystwa Nauczania Szkół Średnich
oraz Związek Zawodowy Nauczycieli Polskich Szkół Średnich
a dyrektorem gimnazjum był Karol Wolfke
(Goniec Częstochowski z 5 Lutego 1926r strona 4)

Zaznaczyłem na zdjęciu gdzie była ul.Miedziana

Co do szpitala zakaźnego na ul.Miedzianej, informacji odnośnie lekarzy, epidemii, pacjentów może Pani znajdzie coś
w Archiwum Częstochowskim

Archiwum Państwowe w Częstochowie
ul. Rejtana 13
42-200 Częstochowa
tel: (34) 363-89-31
fax: 363-82-31
email: archiwum@archiwum.czestochwa.um.gov.pl
www.archiwum.czestochowa.um.gov.pl

Proszę szukać w:

Nazwa główna: Akta miasta Częstochowy
Dział: administracja ogólna
kategoria: akta miast i administracja miejska

Wydział II z lat 1914 - 1918,
sygn. 4817 - 4852, w tym: koszty leczenia, sprawy szpitali, zakładów opiekuńczych i przytułków Wydział III z lat 1914 - 1918, sygn. 4853 - 4878,

Nazwa główna: Wydział Powiatowy w Częstochowie
Dział: administracja ogólna
kategoria: władze powiatowe, okręgowe

sygn. 414 - 422, w tym: sprawy szpitali i ośrodków zdrowia, wykazy lekarzy i felczerów Referat Weterynaryjny z lat 1919 - 1934, sygn. 423 - 228, w tym: organizacja służby weterynaryjnej, leczenie zwierząt Referat Opieki Społecznej z lat 1919 - 1939, sygn. 429 - 445, w tym: instytucje opieki społecznej, koszty leczenia, akcja pomocy doraźnej bezrobotnym Referat Rolny z lat 1921 - 1939, sygn. 446 - 471,

Serdecznie dziękuję za cenne informacje!

Będę wg. wskazówek w nich zawartych kontynuować poszukiwania rodzinnej historii.

W książce " Z dziejów najnowszych Częstochowy" pod red. R.Szwed
i W.Palus, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie
jest artykuł pana Jerzego Mizgalskiego pod tytułem "Udział społeczeństwa międzywojennej Częstochowy w akcjach na rzecz oświaty wychowania".

Znalazłem w tym artykule (strona 115, 116) wzmiankę
o sierocińcu na ulicy Piotrkowskiej 12, w którym najprawdopodobniej przebywał Pani pradziadek.

Poniżej zamieszczam wzmiankę

"Towarzystwo Opieki nad Bezdomnymi Dziećmi - prowadziło od 1906 roku zakład opiekuńczy dla chłopców i dziewcząt.
Zakład Towarzystwa został założony w 1906 roku z inicjatora ks. SŁ Kowalskiego jako
„ Sala zajęć Św. St Kostki dla chłopców". W roku 1911 przemianowano
go na Zakład Towarzystwa Opieki nad Bezdomnymi Dziećmi, otaczając opieką zarówno chłopców jak i dziewczęta.
Mieścił się on przy ul. Piotrkowskiej 12. Opiekunem zakładu był ks. Wróblewski a wychowawczyniami siostry Stefania i Taida.
Towarzystwo nie dysponowało własnymi funduszami, a na utrzymanie wychowanków czerpano środki: z Magistratu
, poszczególnych gmin powiatu częstochowskiego z których pochodzili wychowankowie bądź, Rady Opiekuńczej.
Rada Opiekuńcza subsydiowała pobyt 16 wychowankom. O potrzebie powołania tej placówki świadczy fakt, iż tylko cztery razy
w latach 1919-28 liczba miejsc była większa od liczby przebywających w niej wychowanków, przy czym należałoby zwrócić uwagę,
iż w tym samym okresie pięciokrotnie liczba wychowanków przekroczyła liczbę miejsc. Zestawienie dotyczące działalności zakładu w latach 1919-28 zawarte jest w tabeli poniżej.

Tabela: WAP w Cz.,Mag. Cz.,Opieka społeczna, sygn. 7446

Z zamieszczonych informacji można wnioskować, że począwszy od 1919 roku dzienny koszt utrzymania jednego wychowanka
systematycznie wzrastał. W ciągu pięciu lat to jest do 1923 wzrósł przeszło 13-krotnie. Rok 1928 był rokiem kryzysowym.
Katastrofalna sytuacja kraju spowodowała obniżenie wydatków na oświatę i opiekę społeczną. Roczny koszt utrzymania zakładu
zmalał prawie do 10 tys. złotych w stosunku do roku 1927. W lutym 1929 roku
w zakładzie przebywało 19 dzieci do lat 7,41 dziewcząt powyżej 7 lat i 31 chłopców.
W rok później w zakładzie znalazło opiekę 105 wychowanków, a koszt utrzymania jednej
osoby na rok wynosił 52,70 zł. 31 grudnia przebywało w zakładzie 120 dzieci a w 1932 roku 96 dzieci.
Dzienny koszt utrzymania jednej osoby wynosił wtedy 1,80 zł.
Jako cel główny Zakład stawiał przed sobą opiekę nad dziećmi bezdomnymi i żebrzącymi.
Placówka zajmowała się nie tylko zapewnieniem elementarnych potrzeb wychowanków ale zapewniała
im staranne wychowanie i naukę, przygotowując do samodzielnego życia.
Po opuszczeniu Zakładu starano się nie tracić kontaktu z podopiecznymi
często pomagając im w znalezieniu pracy czy pokonywaniu innych problemów
życiowych w drodze do pełnej samodzielności i stabilizacji."

Proponuje skontaktować się z autorem artykułu

dr hab. Jerzy Mizgalski
j.mizgalski@ajd.czest.pl

tel. 034-361-14-25

Wydział Filologiczno-Historyczny
Akademia im. Jana Długosza
w Częstochowie

Instytut Nauk Politycznych
Zakład Polityki Lokalnej:

42-200 Częstochowa
Al. Armii Krajowej 36a
wfh@ajd.czest.pl

Prawdopodobnie budynek, w którym mieściło się "Towarzystwo Opieki nad Bezdomnymi Dziećmi" na ulicy Piotrkowskiej 12
nadal istnieje. Obecnie jest to ul. Piotrkowska 17. Mieści się tam "Niższe Seminarium Duchowne"

Na stronie internetowej seminarium ( www.nsd.niedziela.pl/kalendarium.php ) możemy przeczytać:


"1.IX.1952 -Zakwaterowanie seminarzystów w części budynku domu dziecka w Częstochowie przy ul. Piotrkowskiej 17.
Opiekę gospodarczo-administracyjną obejmują siostry Służebniczki NMP Staromiejskie." (sierociniec podobno istniał do 1952 roku)

Może w seminarium posiadają informację na temat sierocińca lub może udzielą informacji, gdzie można je znaleźć.

W jednym z poprzednich wątków pytała Pani o Króla Cygańskiego pochowanego na Cmentarzu Rocha w Częstochowie.

Nazywał się Aleksander Kwiatkowski ur. 10.03.1923, zm. 15.12.1983.
Grób znajduje się w sektorze 2, rząd C, nr grobu 2.

www.polskie-cmentarze.com/roch/czestocho...=31386&inni=0&cinki=

W grobie są pochowane jeszcze dwie osoby, wszystkie o tym samym nazwisku.

www.polskie-cmentarze.com/roch/czestocho...ale&idg=31386&inni=1

Na Cmentarzu Rocha znajdują się jeszcze inne groby cygańskie jednakże z tego co wiem nie leży tam nikt
o nazwisku Cygan lub Cygański \ Cygańska.

Nieco z opóźnieniem, ze względu na sprawy losowe - acz, Serdecznie Panu dziękuję za obszerne informacje!

Każdy trop, to dla mnie cenna wskazówka

A mam jeszcze małe pytanie - czy jest Pan w stanie wskazać, które nazwiska osób pochowanych na Cmentarzu św. Rocha w Częstochowie, należały do osób pochodzenia Romskiego?

np Kolompar . Groby sa po prawej stronie przy wejsciu od strony ul.Sw Rocha