Mlyny i mlynarze - okolice Czestochowy

Dzień dobry. Czy posiadacie Państwo informacje nt. młyna Tylin (okolice Czarnego Lasu)?

Młyn ten należał do dóbr Lubojna: Dobra ziemskie Lubojna i Lubojenka litera A składające się z folwarków Lubojna, Florków i Lubojenka oraz wsi Lubojenka litera A, osady Dudki i młyna Tylin.
6 maja 1818 r. przed notariuszem Lisieckim w Wieluniu zawarto umowę pomiędzy właścicielem dóbr Lubojna Antonim Zarembą, a Jakubem Zajączkowskim dotyczącą nabycia młyna Tylin przez tego ostatniego w formie własności czynszowej. Wedle tego kontraktu właścicielom młyna Tylin służyło wolne pastwisko dla inwentarza wspólnie z inwentarzem włościan wsi Lubojny. Właściciele młyna obowiązani byli corocznie w dniu 11 listopada płacić czynsz właścicielowi dóbr Lubojna w wysokości 150 zł tj. 22 rubli i 50 kopiejek oraz oddawać po trzy kapłony i trzydzieści sztuk jaj. Właścicielom dóbr Lubojna służyło prawo łowienia ryb z wolnym spustem stawu przy młynie raz na trzy lata w terminie św. Michała trwające nie dłużej niż 10 dni z obowiązkiem zasypania otworu powstałego do wykonania spustu. W razie sprzedaży młyna pierwszeństwo kupna służyć miało właścicielom dóbr. Oprócz tego właściciele młyna zobowiązani byli bezpłatnie mielić zboże z dóbr Lubojna.
W 1853 r. właścicielami byli Florian Ziętek w 5/6 części i Florentyna Anna Ziętek w 1/6 części.
W roku 1871 młyn został oddzielony od tych dóbr i dalszych jego losów nie znam.

Witam
Panie Krzysztofie a o Młynie na Sękowcu w Radostkowie coś Panu wiadomo
pozdrawiam
Małgorzata

Rada familijna dotycząca nieletnich dzieci po zmarłym młynarzu Janie Kerstenie z młyna Bernatowizna należącego do dóbr Błeszno. Matka: Ludwika z Bahnków Kersten, dzieci: Jan Goltib, Emilia, August, Adam, Marcin, Franciszek. Rada familijna : Fryderyk Gellert , opiekun główny, Wojciech Buczkowski - młynarz z Kawodrzy, Jan Baranek -młynarz z Dąbia ( młyn do wsi Błeszno należący), Kajetan Tomicki, karczmarz w karczmie Bugaj (do wsi Błeszno należącej), Jan Wilhelm Dolinger, piwowar we wsi Błesznie.
Not.Budrewicz 1854, nr aktu 247.

Sprzedaż młyna na terenie miasta Częstochowy .
Wanda Zwierska, Welawia ze Zwierskich Bogucka i Wiktoria Zbierska sprzedały młyn ze sprzętami , zabudowaniami i gruntami (otrzymany w spadku po ich ojcu Tomaszu Zwierskim) pod nr 368 i 370 w mieście Częstochowie Berkowi Kohnowi.
Not.Budrewicz 1854, nr aktu. 211.
Chodzi o późniejszy młyn Kohna i Ginsberga w rejonie ul.Krakowskiej (na wyspie) - miejsce zwane dawniej Wenecją.

Młyn Sękowiec został zaznaczony jako Sienkowiec na mapie Prus Południowych z lat 1802 - 1803. Położony był na zachód od Radostkowa.
Poza tym nie posiadam żadnych innych informacji o tym młynie. Nie wiem dlaczego, ale nie wpisano go do hipoteki dóbr Radostków w XIX wieku. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego (Tom 9, str. 435) przy opisie dóbr Radostków wspomina, że jest w tym majątku młyn wodny, ale nie podaje jego nazwy. Natomiast nazwa Sękowiec bądź Sienkowiec w tym słowniku w odniesieniu do takiego miejsca w okolicach Częstochowy bądź Radostkowa nie pojawia się.

Witaj Tadku,

dopiero dzisiaj ( po 11 miesiacach) przypadkowo przeczytalam Twoje informacje dot. mlyna Rak..
Kilka lat interesowalam sie tym tematem , gdyz z mlyna Rak pochodza poi przodkowie.
Spotkalam sie z kilkoma Rakami/ Rokami, ale ten wlasciwy mlyn Rak to mlyn nad rzeczka Blanowka ( rzeka Rak) pow. bedzinski, par.Mrzyglod , gmina Wlodowice.
Taki jest wpis w Slowniku geogr. Krolestwa Polskiego.
Mlyn ten lezy na terenie obecnych Rudnik k/ Zawiercia.
We wszelkich metrykach i wykazach z XVIII w. jak i wczesniejszych jest on nazywany mlynem wlodowskim.
Byc moze spoznilam sie z ta informacja. Gdybys wiedzial cokolwiek o mieszkancach tego mlyna, prosze podziel sie ze mna tymi danymi..
Pozdrawiam.
Beata Rakowska

Dzień dobry,
Chciałabym zapytać o dwa młyny:
1. Młyn Zasępa, już na tym forum wymieniany. Czy ktoś ma wiedzę na jego temat sprzed 1770 roku? Zakładam, że gdzieś kiedyś do jakiegoś Zasępy musiał należeć? Czy niekoniecznie?

2. Młyn Sast wymieniany w aktach urodzenia i ślubu na początku XVII wieku.

Z góry dziękuję!

Witam !
Beato ! Położenie młyna Rak podałaś prawidłowo. Zdjęcie poniżej.
Również potwierdzeniem tego są Włodowice - siedziba (albo jedna z wielu) rodu Męcińskich - właścicieli min. mojej miejscowości. Z mieszkańcami tej osady młyńskiej nie spotkałem się niestety.

1. Młyn Zasępa wchodził w skład dóbr Wikłów. Jego właścicielami byli każdorazowo dziedzice dóbr Wikłów, także nie mógł młyn ten należeć do kogoś o nazwisku Zasępa. Ale ktoś o tym nazwisku zapewne tam mieszkał jako dzierżawca bądź administrator w XVII bądź XVIII wieku, a może nawet w obu tych stuleciach i stąd przyjęła się nazwa tego młyna. W 1877 r. dobra Wikłów nabył Eugeniusz Lubomirski i wkrótce zlikwidował ten młyn. A na jego miejscu powstała gajówka istniejąca jeszcze po II wojnie światowej. Obok zlikwidowanego młyna, Lubomirscy wykopali stawy. W drugiej połowie XIX to miejsce nazywano Młynek, a nie Zasępa. Mogło to być spowodowane tym, że był to nieduży obiekt ponieważ jest tam strumień, a nie rzeka. Stąd siła wodna była niewielka, a zatem i koło młyńskie małe. Dziedzice Wikłowa nie posiadali dostępu do żadnej rzeki, był więc im ten młyn niezbędny. Natomiast Lubomirscy posiadali młyny na Warcie więc ten jako zbyteczny został zlikwidowany. W 1945 r. władze przejęły majątek Wikłów, a ponieważ gajówka Młynek i stawy położone były w lasach to wszystko to przekazano Lasom Państwowym, które posiadają ten teren do dziś.
Aktualnie miejsce po dawnym młynie i gajówce jest bardzo trudno dostępne. Znajduje się około 1600 m na północ od zabudowań wsi Wikłów. Jest tam polana z rozłożystą, starą, częściowo uschniętą lipą. Lipa może mieć co najmniej 200 lat. Miejsce gdzie jest polana z lipą znajduje się na południowo - wschodnich obrzeżach działki Nr 1028/2 tuż przy granicy z działką Nr 1034.
Na fotografiach poniżej:
1. Teren po młynie Zasępa wraz z lipą.
2. Lipa.
3. Struga płynąca w pobliżu, zapewne dawniej napędzająca koło młyńskie.

2. Młyn Sast. Czy można prosić o zdjęcia aktów z tą nazwą ? Jeżeli to parafia Kruszyna to nie kojarzę młyna o takiej nazwie. Był młyn Saternus oraz młyn Sadzawki na terenie tej parafii co brzmi podobnie, ale czy to byłby któryś z tych młynów ? Nie jestem pewien.

Klemens Będkowski z młyna Chrapoń pod Mstowem, wdowiec, w roku 1862 w intercyzie spisanej u rejenta Budrewicza, tytułem darowizny, zapisał nieletniej Mariannie Barańskiej ( córce Jana i Franciszki Barańskich z folwarku pod Kucelinem na terenie miasta Częstochowy) 300 rubli srebrem.
Not. Budrewicz, sygn.41, nr 9.

Dzieje młyna Wały w dobrach Wrzosowa.
W 1833 Antoni Błeszyński wydzierżawił (dzierżawa wieczysta) młyn małżonkom Bargielom, ich syn Tomasz w 1844 wydzierżawił małżonkom Furmańskim , Józefowi i Agnieszce z Siudejów. Po śmierci męża Agnieszka wyszła za młynarza Jana Walentę. W 1862 Jan i Agnieszka Walentowie notarialnie ustalali kwestię należności z młyna z właścicielem Wrzosowy - Romanem Grabiańskim.
Not. Budrewicz 1862 , sygn,41, nr 8.

W 1862 młyn Dąbie w dobrach Błeszno należał do Józefa i Katarzyny z Muskalskich.

Przepraszam za mój wpis, którego nie mam jak usunąć i bardzo Panu dziękuję, Panie Krzysztofie.
Niestety rozwiał Pan również moją iskrzącą się nadzieję, że przed moim dziadkiem ktokolwiek cokolwiek z Zasępów "moich", po mieczu, osiągnął...
Jestem prawie zupełnie nowa, proszę więc o podpowiedź, gdzie mogę dowiedzieć się kim mógł być ów zarządca Zasępa. Póki co tylko czytam akta i staram się je połączyć z osobami w moim drzewie genealogicznym, z różną skutecznością.
A co do młyna Sast to o nim mowa w akcie, który dołączyłam do pierwszego wpisu (na tej stronie).
Pozdrawiam serdecznie!

Młynarz Andrzej Maszczyński (syn Macieja i Joanny z Michniowskich), ur. w 1823 w Chlewicach, w latach 1867 - 1893 mieszkał z żoną (Wiktorią z Mazelanów) w młynie w Kamienicy Polskiej. Przybyli z Poniku (gmina Potok Złoty, przenieśli się do Kuźnicy Marianowej w gminie Dźbów.

(Księga ludności)

Pisząc administrator bądź dzierżawca miałem na myśli to, że był młynarzem, który tymże młynem zarządzał lub go dzierżawił. Niestety nie mógł go mieć na własność, bo ziemia na której stał młyn nie należała do niego. Kim był ów Zasępa? Na pewno z pochodzenia chłopem, który został przyuczony na młynarza. Nie sądzę, by można się było o nim dowiedzieć czegoś więcej ponad to co jest w aktach metrykalnych. Musiałyby się zachować księgi gospodarcze z dóbr Wikłów, ale takowych nie ma z żadnego roku czy epoki.
Są jeszcze Księgi ziemskie i grodzkie wieluńskie; Terrestria et castrensia Wielunensia, 1456-1806, przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie ( www.agad.gov.pl/pomoce/wielunzgr60.xml ). W tych księgach prócz innych spraw sporządzano opisy dóbr ziemskich, czasem nawet dokładne. Tam mogłoby coś być również o młynie. Ale szukanie w tych księgach jest bardzo żmudne, wiele dokumentów jest po łacinie. A z drugiej strony szansa, że akurat będzie coś o majątku Wikłów z interesującego nas okresu i jeszcze o młynie Zasępa też nie jest duża. Części ksiąg nawet nie udostępnia się ze względu na zły stan zachowania. Być może kiedyś zespół ten zeskanują i umieszczą w internecie. Wtedy będzie łatwiej szukać.
Proszę spojrzeć na to że przodek coś osiągnął, był młynarzem, nie każdy mógł nim zostać, a i korzyści miał z tego większe niż chłopi pańszczyźniani. Przykładowo nie brakło mu chleba na przednówku. Być może też finansowo zyskiwał.
Istotnie w akcie występuje młyn Sast. Nie kojarzę tego z żadnym obiektem młyńskim o tej nazwie w okolicach Kruszyny. Jedynie jak wspomniałem podobnie brzmi nazwa młyna Saternus na północ od Widzowa. Być może nazwa ewoluowała i wcześniej był to Sast? Ale to są tylko spekulacje w tym momencie nie poparte dowodami. Był jeszcze młyn Sadzawki w pobliżu Kruszyny, ale też raczej nie pasuje. Oba młyny nie istnieją co najmniej od połowy XIX wieku.

Bardzo Panu dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Wiele się dowiedziałam dzięki Panu i wiele zrozumiałam z tego, jak to w tamtych czasach funkcjonowało.
Pozdrawiam serdecznie,
Ola

Witam,

Antoni Ładowski to mój przodek, a dokładnie 4xpradziadek, ojciec m.in. Gertrudy Ładowskiej i paru innych dzieci, w tym Zuzanny Barskiej i syna Wincentego- młynarza w Rzejowicach, niedaleko od Kobiel. Zmarł w grudniu 1842 a jego żona wraz z córką Petronelą przeniosły się do Rzejowic do młyna Wincentego Ładowskiego. Wincenty urodził się w 1815 roku w Łękińsku, więc tam też może Antoni mieszkał.

Czy Pan też jest jego potomkiem?
Pozdrawiam serdecznie
Hanna Polak

Jan Kersten , młynarz, syn Karola i Luizy z Kassmanów. Ewangelik. Zm. 23 VI 1854. Pozostawił żonę Luizę z Bahnków i 6 dzieci. Świadkowie: Piotr Mader z Kamienicy Polskiej i Jakub Kowarz z Huty Starej .
Akt zgonu w aktach zejścia filiału ewangelicko-augsburskiego z lat 1854 -1 891 (w zasobie Archiwum Państwowego w Częstochowie, zespół 57, sygn.66, akt nr 18.
Niekiedy ograniczamy kwerendę do akt rzymsko-katolickich, trzeba pamiętać także o aktach dotyczących rodzin ewangelików.

Witam !
Będąc we wtorek na Wawelu natknąłem się na opisanie młyna w Częstochowie z 1775 r.
W zał. dołączam ten opis.
Dla zainteresowanych - we wspomnianej j.a. (CC Rel. 206) - w rejonie stron do odczytania ze zdjęć - jest bardzo obszerne opisanie starostwa olsztyńskiego. Masa stron, masa miejscowości, masa różnych tabel i wykazów mieszkańców, itp. I najważniejsze - wszystko po polsku i bardzo czytelnym pismem !
Pozdrawiam !
Tadek

Tak zaprezentowano młynarstwo okolic Sieradza

terrasiradiensis.jimdo.com/ludno%C5%9B%C...sji/m%C5%82ynarstwo/

Na tej stronie także inne zawody.

Osada młynarska Sitkowizna.
Osada młynarska Sitkowizna położona była we wsi Cyganka, a należała do dóbr rządowych Krzepice. Jej powierzchnia w roku 1875 wynosiła 19 mórg i 101 prętów.
Roch Kluba nabył tę osadę od Skarbu Królestwa 24.06/6.07.1875 r. za 110 rubli i 25 kopiejek.

W 1862 Jan i Agnieszka Walentowie notarialnie ustalali kwestię należności z młyna z właścicielem Wrzosowy - Romanem Grabiańskim.
Not. Budrewicz 1862 , sygn,41, nr 8.

Tenże Jan Walenta należną kwotę za czynsz z młyna Wały płacił w 1878 r. małżonkom Józefowi i Anieli (z Pruskich) Potockim, właścicielom Wrzosowy.
Not. Zborowski 1878, akt nr 301..

26 IX 1892 - 31 -letni młynarz Józef Sady ( z młyna Wały) ur.we wsi Przygłów k. Sulejowa bierze w Kamienicy Polskiej ślub z wdową Marianną Chudzik

Młynarze odnotowani w księdze ludności Kamienicy Polskiej z lat 1848-1862
Franciszek Wike ur. 1797 rodem z Prus, zm. w Warszawie na Pradze (ok.186o), jego żona Józefa , ur. 1801 z Prus zm. 1847
Konstanty Knebel ur.1820, przybył z Częstochowy, przesiedlił się do gminy Leśniów w 1848
Andrzej Śmigielski ur. 1821 , z Działoszyna, z żona Karoliną (urodzona w Prusach), synem Ludwikiem (ur. w Dankowie) , przesiedlony do gminy Więcki
Marcin Salamon ur.1818, przybył z Burzenina ( w pow.sieradzkim) - z synem Władysławem