Młyn Szyja

Widziałam na mapie młyn o nazwie Szyja, gdzieś między Zawadą a Własną w dawnym powiecie lelowskim (okolice Kamienicy Polskiej). Obecnie nie mam dostępu do tamtego wydania. A może ktoś jeszcze posiada "dostęp" do mapy z tym obiektem gospodarczym? W mojej genealogii ze strony obojga rodziców przewija się nazwisko Szyja; niektórym jak na dawne czasy dość dobrze się wiodło i upatruję źródła dostatku w tym młynie właśnie...
Proszę o każdą wiadomość o tym młynie, ich właścicielach i pracownikach z XVIII wieku.
Pozdrawiam, Teresa

Tereniu
Lokalizację Młyna Szyja uwidoczniłem przez podkreślenie na żółto tego miejsca na mapie z 1802 roku.Jeszcze w czasach powojennych młyn ten istniał. Właśnie tutaj (jakieś 40 lat temu) chodziłem w pobliże tzw "stawideł młyńskich" łowić ryby.Młyn o ile dobrze pamiętam jeszcze wówczas funkcjonował.Przez rzekę Kamieniczankę (Kamieniczkę, Zimną Wodę różnie właśnie ten odcinek rzeki nazywano ) w pobliżu młyna przeprawiano się "wpław" do drogi z Rudnika Wielkiego na Własnę. To był skrót już dzisiaj nieistniejący.Po regulacji rzeki dzisiaj nie ma śladu ani drogi ani miejsca wspomnianej "przeprawy".
Pozdrawiam
Huras Florian

W uzupełnieniu:
Oto co udało mi się wygrzebać z moich szpargałów na temat który Cię interesuje:
Własna to osada istniejąca już w II połowie XVI wieku, kiedy to jedno ze źródeł poinformowało o założeniu w 1563 roku przez Andrzeja Swanka kuźnicy żelaza w miejscu Włosna. Kuźnica ta, działająca do 1632 roku płaciła daninę kościołowi w Koziegłowach.
Nazwa osady pochodzi od lasu Wlostwa (Wlostna) wymienionego w dokumencie króla Kazimierza Wielkiego z 1341 roku. (Nie mam pewności czy informacja ta dotyczy "tej" wsi.
W czasie I Rzeczypospolitej wieś znajdowała się w granicach starostwa olsztyńskiego klucza Poczesna (powiat lelowski).
Pod względem administracji kościelnej Własna najpierw należała do parafii Koziegłowy, później Poczesna, a od 1911 roku do parafii Starcza.
W dobie Sejmu Wielkiego znajdowały się w osadzie: młyn, karczma i stary browar. W 1787 roku Własna liczyła 102 mieszkańców, w tym 4 Żydów. Dwa lata później w 19 domach mieszkało 81 osób. W 1791 roku wieś miała 18 domów i 98 ludzi, w tym 3 szlachciców i 11 Żydów.
W 1827 r. we wsi Własnej w 21 budynkach mieszkalnych żyło 237 osób, a w 1893 r. w 38 zabudowaniach (z młynem i karczmą) było 283 mieszkańców.
W 1933 roku obszar wioski wynosił 269 ha z tego 138 ha ziemi ornej, a w 49 domach, jakie stały we wsi żyło 378 ludzi. W tym okresie we Własnej działały: młyn wodny, dwie kuźnie kowalskie i ochronka (przedszkole), założona w roku szk. 1922/23.
Przeglądając Lustrację województwa krakowskiego z 1789 roku w interesującym Cię temacie odnalazłem informację, że we wsi Własna mieszka m. innymi „…..Mateusz Szyja wypełniający swoje powinności odrabia w robocie piesze dni 2, szarwarki piesze 8 powinności ciągłe 2 a czynszu płaci groszy 24”
. Mieszkał tu również Szyja „stary” groszy 12 płacący. Cytuję dalej:” Przy tej wsi jest sadzawka, na której młynek jest zwany Szyia. Płaci do prowentu starościńskiego złp. 60. Przy wsi jest stawów 3 pustych, jeden Klepaczka, drugi Własna,przy granicach księstwa siewierskiego, gdzie ze wsi Rudnika wdzierają się do tych stawów pustych używać ich.”
Pozdrawiam Świątecznie
Huras Florian

Dziękuję bardzo, Florianie. "Moja" Szyja to kobieta...Marianna. Znajduję w "badanym" okresie co najmniej 3 imienniczki.Przed jej nazwiskiem pisze honesta, co wskazuje,że może być córką młynarza, może Józefa? Podawano też nazwisko panieńskie raz Szyja, innym Studzik. Jako honesta Szyionka z Theodorowizny poślubiła najpierw B.Płanetę ze Starczy i jako wdowa - Sebastina Rogacza z Nierady.
Po ślubie przenieśli się do wsi Kendory (Sabinów)i do Stradomia, skąd ich syn Wojciech został ochrzczony w kościele św.Zygmunta w roku 1804. O nim już tu pisałam, był gajowym, strzelcem, strażnikiem lasów rządowych, a "na koniec" gospodarzem w Starczy.

Dotarłam też do Herbarzy(...), gdzie piszą o Karlińskim Szyja i herbie Ostoja z XV wieku...Nazwisko Szyja nosi obecnie chyba mniej niż tysiąc osób. O drugiej Szyja Kasi z Klepaczki też już pisałam. Widziałam też zapis: młynarz z Klepaczki. Czy to może dotyczyć tego samego młyna Szyja? O Klepaczce pisano też Teodorowizna, ja lokuję ją właśnie między Zawadą a Własną, tam gdzie obecnie Kolonia Klepaczka. A jak było faktycznie?
Teresa

Nie mam informacji wskazujących, że na Klepaczke mówiono Teodorowizna. Wydaje mi się że nie. Zwróć uwagę, że – jak to przedstawia mapa – w tym rejonie istniały aż trzy Klepaczki. Ta która najdłużej przetrwała , w 1789 roku jako pustkowie posiadała 6 chałup, w których mieszkało 27 osób. Kiedy powstała nie potrafię wskazać bo w zapisach ksiąg parafialnych Poczesnej pojawiają się:
1631 r. - Bargły, Całka, Klepaczka, Łysiec
1662 r. - Wanaty
1703 r. - Hutka nazwa części Nowej Wsi
1722 r. - młyny Wały Hutki
1727 r. - Mazury k Nierady
1729 r. - Młynek
1748 r. - Kukuły
1769 r. - Karczowa Droga
1779 r. - Kręciwilk
1772 r. - Modrzejowszczyzna
1783 r. - Klepaczka
1786 r. - Furmanowizna
1789 r. - Adamowizna za Wartą
1791 r. - Lepis
1792 r. - Romanowizna nowa część Klepaczki
1793 r. - Borek folwark i Karolina dwór starosty
1796 r. - Badory
1803 r. - Wymysłów koło Słowika
1803 r.- Zdechlowizna
1804 r. - Dębowiec nowa kolonia
1805 r. - Poraj pustkowie

Nie spotkałem się z informacją wskazującą aby w Klepaczce istniał młyn. Chodzić może raczej o młyn we Własnej. Ta Klepaczka (między Zawadą a Własną) nie była usytuowana nad rzeką. Może młynarz tylko tu mieszkał.? Najbliższy młyn był w Poczesnej o czym informuje dokument lustracyjny opisujący Poczesnę. Podaje m.innymi: „ młynów 2 za stawem. Jeden nowy o 2 kołach palczastych. Dach pod gontami z włoska pobity i z facjatą od wejścia. Cały ten młyn z mostami i upustami w jak najlepszym porządku i stanie zostaje. Młyn drugi jeszcze zupełnie nie dokończony.”
Myślę,że młyn we Własnej był równie stary bo wspomina o nim Lustracja województwa krakowskiego przeprowadzona w latach 1659-1664::
„Wioska Własna . W tej kmieci bywało nro 4, dwaj spustoszało, dwaj po dni 2 w tydzień bydłem robią i przędą po łokci nro 2, czynszu dają po gr 12. Zagrodników bywało nro 9, spustoszało ich nro 4, robia po dni 3 w tydzień pieszo i przędą po łokci nro 2, czynsz płacą po gr 6, facit ….. MŁYN BYWAŁ, ALE PUSTY TERAZ, BO STAW ZERWANY”
Huras Florian

Dziękuję jeszcze raz Florianie za ciekawe informacje. O Teodorowiźnie przetrwał przekaz od dziadka mojego krewnego z Klepaczki właśnie.
Także w księdze metrykalnej jest zapis: Teodorowizna czyli Klepaczka. Postaram się odszukać tę księgę. Ponadto chyba mam akt, gdzie na wstępie jest nazwa tego małego zapewne przysiółka. Może istotnie miała rodzinny zakres i np.pochodziła od Teodora...Wszystko to sprawdzę i przekażę dokładnie.
Teresa