Mlyny i mlynarze - okolice Czestochowy

Panie Zbigniewie na ślubie pisze , że Jan był z Pyskowic.

Dziękuję, bardzo dziękuję za ten róg obfitości na temat "moich" Samuelów.
Tak, wiem to, że Jan pochodził z Pyskowic i już od jakiegoś czasu cieszy mnie ta informacja.
Nikt mi jednak w rodzinie nadal nie wierzy, że mamy śląskich przodków.

Zbigniewie, dziękuję pięknie też za informację o tłumaczonych aktach.
Przydadzą mi się niektóre, bo nie mam wszystkich.
Warto też mi wiedzieć, że w Częstochowie mieszkają potomkowie mojej prababci Marianny. Ona wyszła za mąż za pradziadka w Warszawie i tam też urodziła mojego dziadka oraz inne dzieci i z Częstochową nie miała większych kontaktów.
To prawda, że w rodzinach młynarskich mieli dużo dzieci, bo stać ich było na nie.
Tylko czasami były to same córki, jak u moich dziadków w młynie Wiercica, gdzie było ich aż pięć.Ciekawe tylko jak dziadek się czuł gdy stale czekał na syna, a ostatnie dziecko też okazało się córką.
To była moja mama
Serdecznie pozdrawiam Was obydwóch.
Maria

Pani Mario to nie sa moi przodkowie. Zainteresowałem się tematem (zresztą cały czas śledzę ten wątek na forum)i dlatego odpisałem. Dziękuję jednak za pozdrowienia, które oczywiście odwzajemniam. Natomiast z Panem Zbigniewem łączą Panią więzy krwi.

Wiem, wiem, że to tylko ze Zbigniewem łączą mnie więzy krwi.
Dlatego tekst poprzedniej wiadomości rozdzieliłam.
I druga część jest odpowiedzią dla Zbigniewa.

Ale za wiadomości o swoich młynarzach jestem bardzo wdzięczna Wam obydwóm i także Krzysztofowi, z którym jestem w kontakcie poza tym Forum.
Ponadto mam ogromny sentyment do Sląska, bo tam spędziłam swoje młodzieńcze lata i mam trochę rodziny sióstr mojej mamy, także w Piekarach Śląskich.
Dlatego zalogowałam się na stronkę GTG i lubię tam zaglądać, bo znajduję wiele interesujących wiadomości, czasami znanych mi z opowiadań.

Przesyłam dużo serdecznych pozdrowień z Zielonej Góry, gdzie mieszkam od 1975r.
Maria

Dzień dobry,

Żeby pociągnąć dalej wątek młynarzy Samueli przybyłych w okolice Żarek i Przybynowa w 1808 roku lub nieco wcześniej, bardzo proszę o pomoc w lokalizacji miejsca zgonu Walentego Samuela. Był najprawdopodobniej synem Jana i Marianny z Baczyńskich, ale pewności bez dokumentu nie mam. Urodził się w 1802-1803 chyba w Ostrożnicy kolo Świerklańca i być może akt jego chrztu jest w Siemoni. Niestety nie mam dostępu do tych akt choć podobno są w parafii.
Pierwsza znana mi wzmianka o Walentym to akt jego ślubu z Małgorzatą Morawską w Żarkach w 1821 (akt po łacinie bez podania imion rodziców). Potem jest wiele aktów chrztu, ślubów i zgonów ośmiorga dzieci Walentego w Żarkach, Złotym Potoku (pracował we młynie Kołaczów) i Przybynowie (młyn na Pustkowiu Samueli obecnie w Żarkach Letnisku). Są też akty gdzie Walenty jest stawającym przy chrztach i zgonach. Ślad się urywa w Przybynowie w maju 1850, a potem jest informacja przy śmierci jego córki Józefy w Żarkach z września 1856, że Walenty jest już nieżyjący. Niestety ani w Żarkach ani w Przybynowie nie ma aktu jego zgonu. Przypuszczam że wyjechał do pracy gdzieś w innym młynie i tam dokonał żywota, choć mogło być zupełnie inaczej. Jeśli ktoś ma informacje o młynarzu Walentym to proszę o kontakt.

EDIT: przed chwilą się dowiedziałem że Jan Samuel mieszkał z rodziną na Młynie Masłoniów już w październiku 1808, zanim w tym samym roku wydzierżawił odległy o 4 wiorsty Młyn Szczyrbowe.

Pozdrawiam,
Zbyszek

Gdy Ania Fukushima zakładała ponad rok temu watek młynarski , nie spodziewała się chyba takiego efektu. Okazuje się , że klany młynarskie za nic miały sobie dawne kordony. Stanowili niezwyklą społeczność. Mogę - ze swojego doświadczenia - porównać młynarzy do dawnych kuźników. Co ciekawe, osiadali często przy dawnych kuźniczych stawach , na tzw. kuźniczyskach. Chodziło o gotową infrastrukturę : groble i spiętrzenia wody. To chyba ( może nie chyba a niewątpliwie!) jest sukces TGZC na tle wszystkich towarzystw - z ukłonem w stronę p. Korneli Major z Kielc .
Tylko raz spałem w sąsiedztwie pracującego (drewnianego!) młyna wodnego. Zapewniam: niesamowite doznania. [To było w Grodzisku k. Ojcowa].
Sadzę, że należy nam się jakiś grant z Ministerstwa Kultury na opublikowanie wszystkich informacji na naszej stronie. Jak napisać wniosek? Oto jest pytanie,
Dziękuję wszystkim za dotychczasowe informacje. Proszę o kontynuacje, bo robi się coraz ciekawiej.

Z akt metrykalnych wynika że młyn zwany Saternus pod Widzowym prowadził ok 1830 r Jan Rorat, a później jego syn Jakub Rorat (akt urodzenia Wojciecha 1853 r.)

W 1876 r. do dóbr Żarki należało 8 młynów wieczysto - dzierżawnych. Były to:
1. Olesiów czyli Mandat.
2. Tenderowizna.
3. Samuel.
4. Otręba.
5. Szczerbowa.
6. Papiernia czyli Myszków.
7. Stypa czyli Makieła.
8. Masłoń czyli Piętakiewicz.
Ich położenie oznaczono na mapie z tegoż roku. Posiłkując się stroną geoportal.gov.pl spróbuję opisać na jakich obecnie działkach znajdowały się młyny.
1. Olesiów czyli Mandat położony w Żarkach na działce Nr 2556/4. Zdaje się że młyn jest tam do tej pory. Ale z mapy z 1876 r. wynika też, że na przeciwko młyna na północ po drugiej stronie drogi istniały jeszcze 3 budynki przynależne do tejże osady młynarskiej. Jest to działka Nr 2558. Obecnie nie ma tam żadnych zabudowań.
2. Tenderowizna położony w Żarkach na działce Nr 2695/1. Działka jest dość duża, ale w tym miejscu obecnie znajdują się również budynki. Prowadzi do nich ulica Myszkowska. Nie wiem co tam się teraz mieści. W pobliżu tej osady, na północ, tak dziś jak i dawniej oznaczono staw.
3. Samuel położony w Żarkach na działce Nr 2487, a jakiś inny budynek należący do tej osady znajdujący się na północny wschód być może na tej samej jeszcze działce, bądź tej o Nr 2484. Czarna Struga w 1876 r. biegła tamtędy. Obecnie koryto jest bardziej na zachód. Najpewniej więc w międzyczasie nastąpiła regulacja.
4. Otręba położony na terenie Żarek Letniska na rzeczce Czarce. Prawdopodobnie leżał na terenie działek Nr 125, 261, 122.
5. Szczerbowa położony w Żarkach Letnisku na rzeczce Czarce. Działka Nr 771 (są w tym miejscu budynki).
6. Papiernia czyli Myszków. Położony w Myszkowie. Prawdopodobnie jest to obecna działka Nr 6618 lub sąsiednie. Miejsce to od 1876 r. zmieniło się.
7. Stypa czyli Makieła położony w Jaworzniku. Północna część działki Nr 772 bądź grobla na południowej części działki Nr 766/2. Wtedy istniał tylko staw na wschód od młyna. Obecnie stawów jest więcej.
8. Masłoń czyli Piętakiewicz położony w Jaworzniku. Działka Nr 388. W tym miejscu stoją budynki w otoczeniu trzech stawów. Na mapie z 1876 r. były tam dwa stawy: jeden na wschód, a drugi na południe od młyna. Obecnie widoczny jest trzeci staw na północ od zabudowań, powstały zapewne już po 1876 r.
Być może ktoś z was ma jeszcze inne, dodatkowe informacje co do wyżej wymienionych młynów, ich lokalizacji i tego co znajduje się tam obecnie.

Kilka dodatkowych informacji do obszernej listy podżareckich młynów:

Ad. 3. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od Gotfryda Samuela (syna Jana z młyna Szczerbowe), który kupił/wydzierżawił/zbudował młyn na podżareckiej Połomi. Samuelowie mieszkali tam na pewno jeszcze w okresie międzywojennym o czym świadczy akt ślubu 54/1927 familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-267-117...,363253601,363360601

Ad. 5. Młyn Szczerbowe w Żarkach Letnisku, nazywany też Szczyrbowizną lub Pustkowiem Samueli (w latach 1820-1850). W latach 70tych XXwieku działał tam jeszcze młyn, po którym pozostał do dzisiaj przepust widoczny dokładnie na zdjęciu satelitarnym w geopotralu. Budynek młyna został rozebrany choć pozostała jeszcze turbina wodna. Przodkowie obecnego właściciela nabyli młyn w drugiej połowie XIX w., być może od rodziny Samuelów, którzy osiedli tam w 1808 roku.

Witam,

wśród żareckich młynów, a właściwie w Leśniowie spotkałam się z nazwą " Na Skorupowym" pod Leśniowem. W 1833 roku młyn "prowadził" Antoni Mędel, córka jego Marianna wyszła za mąż za Jana Grudzińskiego.
W 1868 w młynie Bublowizna pracował i mieszkał Antoni Chłądzyński zięć Jana Grudzińskiego.

Czy ktoś z Państwa wie coś na temat tych dwóch młynów?

pozdrawiam
Alicja Doering

Krzysztof Łągiewka napisał:

Zenon Stawski napisał: Młyn Borowiec istniejący i czynny jeszcze w latach powojennych, może do lat sześćdziesiątych, leżący między Starą Brzeźnicą a Ważnymi Młynami. Czy może Ktoś orientuje się do kogo należał (własność) w pierwszych latach XX wieku. Czy to była część większego majątku ziemskiego czy też osobna własność osoby fizycznej.
Zenon

Aktem nr 1031 z dnia 30.04.1927 r. sporządzonym przed notariuszem Płanetą w Radomsku Stefan Lubomirski sprzedał osadę młynarską "Borowiec" o powierzchni 19.6440 ha należącą do dóbr Wólka Prusicka wraz z budynkiem młyńskim oraz jego urządzeniem Bolesławowi Sulwińskiemu za 12.000 zł przy czym dla Stefana Lubomirskiego ustanowiono prawo przejazdu.
W 1954 r. nieczynny od 1952 r. młyn był własnością Franciszki Sulwińskiej i spadkobierców Bolesława Sulwińskiego.
Poszukiwane są wszelkie fotografie tego młyna, a także informacje o właścicielach tej osady i innych osobach tamże zamieszkałych.

Dotarłem do nowych informacji w sprawie młyna "Borowiec". Otóż jak się okazuje istniały dwa młyny o tej nazwie na terenie gminy i parafii Nowa Brzeźnica. Bolesław Sulwiński w 1927 r. nabył młyn Borowiec należący do dóbr Wólka Prusicka, na rzeczce Kocince, a położony ok. 700 m na południe od tej wsi, pomiędzy Wólką, a Broniszewem. Młyn administracyjnie przynależał do wsi Wólka Prusicka. Ponieważ folwarki Wólka Prusicka i Broniszew należały do Stefana Lubomirskiego, a młyn leżał pomiędzy nimi, więc konieczne było prawo przejazdu. Obecnie ten młyn nie istnieje. Drugi młyn Borowiec leżał na prawym brzegu Warty przy ujściu rzeczki Pisia. Obecnie to jest miejscowość Ważne Młyny. Również nie istnieje. Ogólnie w miejscowości Ważne Młyny znajdowały się 3 młyny. Pierwszy na lewym brzegu Warty, należący do dóbr Prusicko, zwany Almierz. Spłonął 17 lipca 1931 r. Osadę młynarską Almierz o pow. 16.0044 ha właścicielka dóbr Prusicko Róża Lubomirska sprzedała 10 marca 1934 r. małżeństwu Piotrowi i Julii z Barczaków Małasiewicz za 10.000 zł. Młyna już nie odbudowano. W latach 60 tych XX w. zachowało się jeszcze ujęcie wody oraz wystające z wody drewniane pale. Obecnie niczego takiego nie dopatrzyłem się będąc na miejscu. Na przeciwko Almierza na prawym brzegu Warty położony był młyn Ważny vel Ważne, od okresu międzywojennego własność rodziny Witeckich. 200 metrów na wschód od młyna Ważny vel Ważne położony był młyn Borowiec. W okresie I RP były to tereny królewszczyzn. W czasach rozbiorów weszły w skład Ekonomii Wiewiec. Młyn Ważny został sprzedany wraz z innymi majątkami z tej Ekonomii 24 listopada 1831 r. Stefanowi Sławianowskiemu. W ten sposób przeszedł w ręce prywatne. Co do młyna Borowiec, który już od okresu międzywojennego był prywatny nie mam informacji, kto i w jaki sposób nabył go z tejże Ekonomii.
Do dóbr Prusicko należała również osada młynarska Kuźnica na rzeczce Kocince o pow. 24.6956 ha. Położona była w miejscowości o tej samej nazwie. Nie było na niej żadnych budynków. 30 kwietnia 1927 r. Stefan Lubomirski sprzedał osadę Bolesławowi Tasarzowi za 9000 zł.

1844r. młynarzami w Ostrowach są 3 x pradziadkowie mojej żony Jan Bisiński Nepomucena z Maciejewskich pochodząca m.Buk z wielkiego księstwa Poznańskiego,brat Maciejewskiej jest zarządcą na Zagórzu,w 1844 r. z Filipiną Bisińską żeni się Antoni Delowski 2 x pradziadek z(Maliny )Kłobuck.W 1859 r jak urodził się syn Antoniemu
Widać jego podpis pod metryką chyba znaczącą był postacią w Kłobucku.

Z kolejną córką Bisińskich - Rozalią, urodzoną w 1823 w Buku, ożenił się Wojciech Oleśniewicz, ślub miał miejsce w parafii Miedźno w 1846 roku.
Wojciech był nauczycielem w Cykarzewie i moim 3xpradziadkiem.
Marku - czy masz informacje o dacie i miejscu ich ślubu a także ich rodzicach?

Osada młynarska Ostrowy wchodziła w skład dóbr Zagórze - Ostrowy. Ostatnim właścicielem dóbr był wielki książę Michał Romanow. Po odzyskaniu niepodległości jego majątki przejęło państwo. 3 stycznia 1927 r. osadę młynarską Ostrowy o pow. 4.3229 ha od Skarbu Państwa nabył Tomasz Pilśniak za 6620 zł.
13 listopada 1928 r. osadę tę od poprzedniego właściciela za 12.000 zł nabyło małżeństwo Władysław syn Jana i Marianna z Nicponiów córka Antoniego Gromadzcy. W osadzie znajdowały się budynki mieszkalne, gospodarcze, młyn, drzewa owocowe, drzewa dzikie oraz krajzega.

familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-266-116...,362934401,362946701
podpisy młodej pary pod metryką ,podpis świadków Maciejewskiego brata matki panny młodej i Antoniego Dylowskiego (Delowskiego,Dylewskiego),
Syn Antoniego ,Franciszek Wincenty Dylewski został zesłany na Sybir.
W 1808r i 1809r młynarzem w Ostrowach był Morga ,4 albo 5 osób z rodziny najbliższej młynarza Morgi zmarło,na pewno jakaś zaraza panowała.

Marku - chyba nie wyraziłam się dość precyzyjnie - pytałam o informacje dotyczące rodziców Rozalii Bisińskiej i ich ślubu, to co dotyczy Oleśniewiczów mam "rozpracowane".

Metryk rodziny Bisińskich trzeba szukać w m.Buk lub okolicznych miejscowościach w Wielkopolsce ,nie szukałem tych metryk, Filipina i Rozalia córki Bisińskich urodziły się w m.Buk , ślad jest gdzie dalej szukać,nie wiadomo czy zachowały się metryki?

Grażyno,w bazie danych ''Project Poznan ''znalazłem
AM Buk 1812r Joanes Byszynski 27 l i Nepomucena Maciejewska 20 l.
Na stronie ''Szukaj w Archiwach''znalazłem
AU Buk 1820r.Joanes Byszyński i Nepomucena Maciejewska c.Filipina
AU Buk1823r .Jon Baszynski i Nepomucena Maciejewska c.Rosalia
AU Buk 1826r.Jan Bysinski i Nepomucena Maciejewska c.Magdalena
Twoi przodkowie mieli na pewno więcej dzieci,metryki m. Buk znajdują
się w Archiwum Archidiecezji Poznańskiej.

Dziękuję Marku - AAP chwilowo nie przyjmuje zleceń na kwerendę. To co jest na "szukaj w archiwach" teraz tez już mam.

Kiedyś pisałem, że Maszczykowie posiadali młyn w parafii Przybynów określany jako młyn nad rzeką Czarką (Molla dicto Czarka) lub młyn Przybynów lub Maszczykowy młyn. Zastanawiałem się gdzie on mógłby być ulokowany, czy w pobliżu źródeł rzeki Czarki, czy też gdzieś w okolicach Żarek Letnisko (np. młyn Otrębów - były małżeństwa między tymi rodzinami) ?

Znalazłem informacje w Gazecie Warszawskiej o młynie Moszczynek, który wraz z folwarkiem Józefów w Wysoce Lelowskiej był wystawiony ma licytację przez Towarzystwo Kredytowe Ziemskie w latach 1882-1885. - ebuw.uw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=81927.

Towarzystwo pomagało oddłużać (refinansować dług) majątki ziemskie w zamian wypuszczając listy zastawne. Listami zastawnymi Towarzystwo spłacało długi hipoteczne majątków: oprocentowanie wynosiło 4%, do spłaty w ciągu 28 lat razem z odsetkami. Oczywiście listy zastawne też należało spłacić i stąd prawdopodobnie ten majątek trafił na licytację.

Ten młyn Moszczynek to prawdopodobnie młyn Maszczyków, który dzierżawiony był przez Jana hr. Męcińskiego. Prawdopodobnie w latach trzydziestych XIX wieku przeszedł w inne ręce wraz z folwarkiem Józefów. Mieścił się on w tym folwarku lub gdzieś obok na przykład w Kępinie Wysockiej lub Przybynowskiej. Czy ktoś z forumowiczów ma jakieś inne informacje o tym folwarku?

Znalazłem informację, że dzierżawcą folwarku Józefów w parafii Przybynów był Józef Stefan Samoga, który wziął ślub w Koziegłówkach w dniu 20 listopada 1845 roku z Teodorą Katarzyną Kłosowską z Kuźnicy - akt 34. - familysearch.org/ark:/61903/3:1:939X-CNQ...462641894&cc=2115410

Prawdopodobnie folwark Józefów wymieniany wraz z młynem Moszczynek wziął nazwę od jego imienia. Miał też brata Maurycego Samogi (świadka na ślubie), który był rządcą dóbr koziegłowskich i wziął ślub w 1832 roku w Mstowie z Aleksandrą Janowską.

Folwark Józefów należał w XIX w. do dóbr Wysoka Lelowska. W tychże dobrach znajdował się również młyn Moszczynek.
Józef Bukowski nabył Wysoką Lelowską od hr. Jana Męcińskiego 10.04.1815 r. za 130.000 zł.
Stefan i August bracia Czarnieccy nabyli te dobra od Józefa Bukowskiego 29.01 / 10.02.1841 r. za 130.000 zł.
Stefan Czarniecki nabył te dobra na mocy aktu działowego 7 / 19.10.1849 r. w szacunku 19.500 rubli.
Włodzmierz i Maria małżonkowie Slascy nabyli dobra na publicznej licytacji przez Towarzystwo Kredytowe Ziemskie 10 / 22.05.1874 r. za 20.051 rubli.
Szymon Pfefer nabył dobra na publicznej licytacji w Piotrkowskim Sądzie Okręgowym 27.03 / 8.04.1886 r. za 21.510 rubli.
16 / 28.07.1886 r. Szymon syn Marka Pfefer sprzedał jedną trzecią tych dóbr Abramowi Rajchmanowi za 7170 rubli.
5 / 17.02.1890 r. Szymon Pfefer swą część sprzedał Abramowi Rajchamnowi w 66 i 2/3 % oraz Robertowi Stefani w 41 i 2/3 %. W ten sposób właścicielami dóbr stali się: Abram syn Anczela Rajchman w 3/4 i Robert syn Karla Stefani w 1/4.
Rozpoczęli oni po kawałku wyprzedawać ziemię z tego majątku różnym osobom. W ten sposób ten majątek Wysoka Lelowska przestał istnieć. Z dóbr wydzielili folwark Józefów o powierzchni 281 mórg i 185 prętów i sprzedali go 7 / 19.09.1898 r. Teodorowi synowi Tomasza Skawińskiemu i Julianowi synowi Romana Grabiańskiemu za 20.000 rubli.
21.06 / 3.07.1899 r. wyżej wymienieni sprzedali folwark Józefów Częstochowskiemu Akcyjnemu Towarzystwu Górniczo Hutniczemu za 100.000 rubli.
19.04.1937 r. wyżej wymienione Towarzystwo sprzedało folwark Józefów firmie Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna Górniczo - Hutnicza w Katowicach za 45.000 zł. Firma ta po połączeniu ze Spółką Akcyjną dla Górnictwa i Hutnictwa w Katowicach zmieniła nazwę na: Wspólnota Interesów Górniczo - Hutniczych Spółka Akcyjna.
W 1945 r. folwark Józef przejął skarb państwa.
To są informacje jakie posiadam na temat folwarku Józefów. Niestety o samym młynie i miejscu położenia wiadomości nie mam.

Z tych nadesłanych informacji wynika, że nazwa folwarku Józefów chyba jednak pochodzi od właściciela Józefa Bukowskiego (także właściciela majątku w Zagórzu parafia Żuraw 1790-1791) a nie od dzierżawcy Józefa Stefana Samogi.

Bartłomiej nie pochodził czasem z młyna Zabijak k Pińczyc. W 1812roku umiera Andrzej Będkowski, który mieszkał u Bartłomieja w Hucisku. Andrzej urodził się w 1757 r.

witam , ja wiem gdzie był młyn w okolicy Częstochowy . czyli Brudzowice, Będzin i okolice Koziegłowy, Koziegłówki . MOGĘ SIĘ DOWIEDZIEĆ O NAZWISK I MOŻLIWE RODZINĘ DAWNYCH MŁYNARZY