Budki

Brawo Panie Romanie !!!

W 1781 i I połowie 1782 r. występowały wyłącznie Budki, ani razu Częstochówka a od II połowy 1782 r. i w 1783 r. odwrotnie.

Pozostaje teraz pytanie, które Pan zadał - dlaczego ksiądz /skryba/ nazywał Częstochówkę Budkami?

Pozdrawiam
Stanisław

Pojawiły się fakty. Teraz odpowiedź na pytanie jest oczywista. Często..
To pora dobrać się do Budek (Nowej Częstochowy?) . Nazwa topograficzna (terenowa), czy zwyczajowa - nie uwzględniona na mapach.

Witam
Metryki Częstochowy w poszukiwaniu swoich przodków wertuję już kilka lat. Tak się składa, że moi przodkowie ze strony babci: Gaieccy, Masłowscy w XVIII wieku żyli w Częstochówce. Też kiedyś pytałem o Budki. Też nie uzyskałem na tym forum odpowiedzi. Szukałem więc dalej. Okazuje się, że ta nazwa w metrykach parafii Św. Zygmunta pojawiała się w latach bodajże (piszę z pamięci, na gorąco) na przestrzeni dwóch lat : 1781 - 1783. Sprawdzałem nazwiska i doszedłem do wniosku, że chodziło tutaj o Częstochówkę (Nowa Częstochowę). Nazwiska bowiem były zbieżne. W księgach wtedy kiedy występowała nazwa Budki nie było Częstochówki. Wynika więc z tego, że z jakiegoś powodu, chwilowo zmieniono nazwę tej podjasnogórskiej miejscowości. Pozdrawiam serdecznie
Andrzej

Nazwa Budki najpewniej pochodzi od kramarzy-straganów pod Jasną Górą. Na Śląsku do dzisiaj mówi się na nie budy.

Określenie 'buda' (czeskie: bouda) pochodzące z języka niemieckiego w dziejach osadnictwa odnosi się do pojedynczego gospodarstwa położonego w miejscu odludnym, najczęściej w lesie. Buda to synonim prowizorycznego budynku o prostej (by nie powiedzieć niedbałej) konstrukcji, zaledwie zapewniającej dach nad głową. Zasiedlali takie gospodarstwo zazwyczaj pracownicy leśni, bartnicy, dziegciarze, smolarze, maziarze i potażnicy. W sprzyjających okolicznościach z pojedynczych gospodarstw mógł czasem powstać przysiółek lub osada.
Dziś słowo budka kojarzy się raczej z wolnostojącym kioskiem - budka z lodami, budka z piwem (w PRL-u), z hamburgerami lub frytkami, budka wartownicza, budka lęgowa dla ptaków (o budce suflera i psiej budzie już nie wspominając).
Co mogło oznaczać określenie 'budki” w odniesieniu do miasta (miasteczka) lub jego części ? Zapewne skupisko prymitywnych, skleconych z byle czego domków, w których mieszkali ludzie. A jeśli te małe gospodarstwa (budki) znajdowały się w przestrzeni sąsiadującej z klasztorem? Żyjący w nich ludzie oferowali jakieś usługi bądź produkty potrzebne klasztorowi lub przybywającym do klasztoru. W jakiej odległości od murów klasztornych mogły być usytuowane? Tuż obok, w pobliżu prowadzących do klasztoru dróżek , czy może w pobliżu najbliższego targu, czy rynku? A może jednak na obrzeżach tej przestrzeni? Czy mogły spełniać funkcję sklepiku (kramu)? Co wiemy o zabudowie okołoklasztornej w XVIII wieku? Tak naprawdę niewiele. Na pewno nie było tu zwartej zabudowy, istniały oddalone od siebie dwie osady - św. Barbara i św. Roch, istniał ryneczek Wieluński, z drewnianymi domami - a wszystko narażone na zniszczenia w czasie działań zbrojnych.
W latach 80. XVIII w. na krótko pojawia się w metrykach częstochowskiej parafii nazwa miejscowa (terenowa?) Budki. Czy można było przemianować istniejącą wcześniej osadę na Budki? To niemożliwe. Na dodatek nazwa szybko zanikła – można uznać ją za epizodyczną.
Czy prowadzący księgi kościoła farnego pauliński zakonnik mógł, ot, tak sobie, Częstochówkę nazwać Budkami? Nieprawdopodobne.
Domniemanie: może rzeczywiście pojawiło się (z jakiegoś powodu) skupisko domków o niskim standardzie, które nie egzystowało zbyt długo. Budki zostały rozebrane ( z czyjegoś nakazu?), czy może spaliły się?
Nie mogły to być kramy w dzisiejszym rozumieniu, a nawet XIX-wiecznym. (pierwsze murowane kramy powstały w 1846 r. z inicjatywy miasta), bowiem odnotowywano w Budkach narodziny i zgony - chodziło zatem o gospodarstwa rodzinne.
Gdyby szukać analogii w XIX w., należałoby przypomnieć osiedla chaotycznej zabudowy, skupiające najuboższą ludność; każde dynamiczne rozwijające się miasto miało swoje „fawele” zwane Abisynią, Pekinem lub, jak w Częstochowie, Sachalinem.
Każdy może wysunąć swoją „budkową” hipotezę. Miejmy nadzieję, że w jasnogórskim archiwum istnieje jakiś dokument pozwalający w sposób jednoznaczny wyjaśnić zagadkę. Sukcesem genealogicznym będzie sporządzenie w miarę pełnej listy mieszkańców tajemniczych Budek. Ciekawe byłoby poznanie ich profesji.