Folwark Stęszów i młyn wodny w Śliwakowie

Jeszcze jedno pytanie do Pana.
Rozumiem,ze piszac ,,te folwarki,, mowi Pan o wspomnianych dobrach Ekonomii Gidle.
Czy moze wie Pan jakie folwarki wchodzily w sklad tych dobr w tamtych latach ?

T. Kuźnicki, Z dziejów młynarstwa Radomska i regionu (Katalog), Radomsko 2009, s. 158 - 159.

Śliwaków

Pierwsza znana wzmianka o młynie w Zawadzie, zwanym później Śliwakowem, podana została pod datą 1511 i 1518 w parafii Kłomnice: Zawada 4½, 4½, molendinum, taberna.
Następnie młyn wodny na rz. Warcie (później w gm. Konary), wymienia się w XVIII w., kiedy to wzmianka w lustracji z 1789 r. odnotowuje młynarza Jana Szliwakowskiego w osiadłości wsi Zawad na Szliwakowie, opłacającego z młyna i kwarty czynszu 70 zł i 27 gr. Posesorem Zawad, jak i Konar, był wówczas Michał Czerminski
Wzmianka z roku 1803 wymienia, iż był to wówczas budynek drewniany, posiadający koło nasiębierne. Często nawiedzały go powodzie. Spalił się około roku 1890. Wcześniejsza wzmianka z roku 1889 wylicza w osadzie 3 domy, 3 mieszkańców i 39 mórg ziemi dworskiej. Młyn został odbudowany z drzewa w tym samym czasie. Z kolei powódź w 1918 r. uszkodziła poważnie budynki produkcyjne i mieszkalne. W 1921 r. dokonano tu gruntownej przebudowy i modernizacji. W miejsce 2 par kamieni francuskich wprowadzono 2 pary walców, a zamiast koła – turbinę. Młyn posiadał wówczas także jagielnik, perlak, żubrownik, drewniane urządzenia wodne. Sam budynek był jednopiętrowy, część mieszkalna parterowa. W 1965 r. powódź ponownie uszkodziła budynek produkcyjny. W roku następnym był już w remoncie, jednakże chylił się stopniowo ku ruinie. Wzmianka z 1902 r. wymienia ten młyn wodny jako walcowy, co może oznaczać iż parę walców zainstalowano wcześniej, niż wymienia to Baranowski w Katalogu Zabytków….
Młyn dzierżawił w latach 70. XIX w. Szymon Gdański. Młyn stał jeszcze w roku 2000, obecnie pozostały po nim resztki gruzu. Właścicielem w latach 1922 – 1924 był Roman Jaskulski. Notatka w prasie donosiła: Z żałobnej karty. W końcu ub. miesiąca zmarł śp Roman Jaskulski, właściciel młyna na Śliwakowie, główny zarządca majątku po śp. Filipowiczu w R – sku. Św. Jaskulski zmarł w klinice w Warszawie, gdzie leczył się na chorobę sercową. Pochowany w Kłomnicach.
Następnie w 1924 r. młyn w Śliwakowie prowadził J. Jeziorski, dalej Józef Rajchel (Reicher) i Mieczysław Łuszczyński oraz H. Pęczalski. Dzierżawcą za czasów Łuszczyńskiego był Skwarski. W Gazecie Radomskowskiej z 1934 r. czytamy:
W młynie p. pułk. H. Pęczalskiego we wsi Śliwaków, gm. Konary, zdarzył się
w poniedziałek nieszczęśliwy wypadek, który pociągnął za sobą życie człowieka. Oto kamień młyński wyskoczywszy z osi zabił na miejscu znajdującego się tamże młynarza Rorata, mieszkańca wsi Zawada. Na miejsce wypadku przybyła policja i prowadzi w tej sprawie dochodzenie.



Poniżej życie i praca młynarza Gdańskiego:
Szymon Gdański. Młynarz. Urodzony około roku 1843 w miejscowości Przyłubsk/o, prawdopodobnie w gm. Kroczyce na Śląsku. Ożeniony z Marianną Żurek z Kruplina. Ślub zawarty został w Brzeźnicy Nowej w 1876 roku. Pracował on wówczas w młynie „Wesoła” w Kamieńsku (pow. Piotrków Tryb.). Dzierżawili i prowadzili wspólnie młyny wodne na obszarze powiatu radomszczańskiego. Na poszczególnych młynach rodziło im się liczne potomstwo. I tak najstarszy syn Władysław, urodził się w 1877 r. na młynie Śliwaków nad rzeką Wartą (gm. Konary, par. Kłomnice). W kilka lat później w 1880 r. urodził się następny syn Franciszek. Tym razem miało to miejsce w Kamyku (powiat Kłobuck). Kolejny ich syn, Ignacy Gdański, późniejszy młynarz, urodził się już na młynie Kijów w dobrach Kruszyna w roku 1881 r. Majątek Kruszyna należał do Lubomirskich, którzy posiadali prócz Kijowa także pobliski młyn w Łęgu. Tam też przyszła na świat pierwsza córka Marcjanna (w 1883 r.), która wyszła za mąż za młynarza Andrzeja Wielochaz Zalesia (gm. Kodrąb). Wyszła ona za mąż za młynarza Andrzeja Wielocha z młyna Zalesie gm. Gosławice. Szymon i Marianna Gdańscy przeprowadzili się następnie do młyna we Woźnikach par. Lgota Wielka, prawdopodobnie przejmując je z czasem na własność. W osadzie tej na świat przyszło jeszcze pięcioro dzieci: Andrzej (ur.1888), Stefania (ur.1892), Wincenty (ur.1897) oraz Józef i dziewiąte dziecko Jan. Rodzina Gdańskich w okresie międzywojennym pracowała również w młynach w okolicach Gosławic – w Widawce i Łagiewnikach. Szymon zmarł w 1920 r. w Wąglinie, a pochowany został w Kodrębie. Marianna zmarła w 1934 r. w Gosławicach, pochowana została jednakże nie z mężem, ale na cmentarzu parafialnym w Dmeninie.

Elzbieta Straszynska napisał: Jeszcze jedno pytanie do Pana.
Rozumiem,ze piszac ,,te folwarki,, mowi Pan o wspomnianych dobrach Ekonomii Gidle.
Czy moze wie Pan jakie folwarki wchodzily w sklad tych dobr w tamtych latach ?

Pisząc "folwarki" miałem na myśli folwarki Gidle i Stęszów. Wchodziły one w skład większych dóbr jaką była Ekonomia Rządowa Gidle. Posiadam spis miejscowości i folwarków jakie wchodziły w skład tej Ekonomii w roku 1809:
Ekonomia Rządowa Gidle: wieś Strzałków i pustkowie Sucha Wieś, wieś Grzebień, Wygoda, Orzechów część, Szczepocice, pustkowie Papierniak, folwark w Strzałkowie, folwark w Szczepocicach, propinacja w Strzałkowie, młyn Wrony, młyn Brylisko, młyn Kamionka, wieś Dobryszyce, pustkowia: Żaki, Ruda, Piskorz, Żarek i Borowisko, folwark i propinacja w Dobryszycach, młyn w Dobryszycach, młyn w Rudzie, młyn w Żarkach, wieś Wiewiercz, folwark i propinacja w Wiewierczu, wieś Łuszczonowice i pustkowie Laroki, propinacja w Łuszczonowicach, wieś Radziechowice i pustkowie Klekowka, folwark i propinacja w Radziechowicach, młyn Klekowka, wieś Dąbrówka, pustkowie Cirkawizna i Brodawa, folwark i propinacja w Dąbrówce, wieś Bartodzieje, folwark i propinacja w Bartodziejach, wieś Młodzew, folwark i propinacja Młodzoż, sołtystwo Bugaj, folwark i propinacja w Bugaju. Gidle Dominikanów: wieś Gidle część, folwark i propinacja tamże, młyn Koziołek. Gidle Kartuzów: wieś Gidle, wieś Ruda, wieś Steców (Stęszów), wieś Skrzypice, folwark Gidle, folwark Steców (Stęszów), propinacja w Gidlach, młyn Szmida, młyn Gidle, młyn Rybołówstwo. Wieś Wielgomłyny i Zalesie, folwark i propinacja w Wielgomłynach, folwark i propinacja w Woli Przedborskiej, wieś Orzechów, folwark i propinacja w Orzechowie, młyn Czeczówka, wieś Konary, wieś Zawady, wieś Śliwaków, wieś Grubie, folwark w Konarach, sołtystwo w Zawadach, tamże propinacja, wieś Wojnowice, wieś Górki, folwark Wojnowice, folwark Górki, wieś Niesulów, wieś Cudków i Grodzisko, tamże propinacja.
W ciągu całego XIX w. z ekonomii tej wyłączano wsie i folwarki, które sprzedawano w ręce prywatne, bądź nadawano wyższym carskim oficerom za zasługi. Dziś określilibyśmy to terminem "prywatyzacja". W ten sposób w 1880 r. dwa folwarki tj. Gidle i Stęszów nabył Julian Pieniążek.
Na terenie rozbiorowej Polski znajdowało się wiele takich ekonomii, które w ciągu XIX stulecia były prywatyzowane. Do ekonomii włączano majątki, które w I RP stanowiły własność kościoła bądź króla (królewszczyzny).

Serdecznie dziekuje Panie Piotrze i Panie Krzysztofie.
Korzystajac z okazji zycze spokojnych i pogodnych Swiat Bozego Narodzenia.

Pozdrawiam

Elzbieta

Witam, czy ktoś z Państwa posiada więcej informacji o wspomnianym młynarzu Janie Szliwakowskim?

Jest" folwark i propinacja w Orzechowie, młyn Czeczówka, wieś Konary, wieś Zawady, wieś Śliwaków, wieś"
powinno być młyn Secówka