Główny wypis z księgi pańszczyźnianego Umańskiego Archiwum Notarialnego w umańskim powiecie za 1918 r. nr 271, strony 1105-1108
24.12.1918 rok
Stawili się u Iwana Franciszkiewicza Zacharewicza, umańskiego notariusza, w biurze jego na rogu Mikołajewskiej i Sadowej ulicy w domu Zajdmanów, osobiście znani notariuszowi i zdolni do czynności prawnych, chcący zawrzeć akt, zamieszkałe w mieście Umań, w swoim domu szlachcianka Julianna Wenantiewna Dobrowolska i rodzona córka jej, szlachcianka Laura Zygmuntowna Dobrowolska i w obecności zaproszonych przez nie, osobiście znanych notariuszowi świadków, chłopa Akima Iwanowicza Rodczenko i mieszczanina Zalmana Izraela Aronowicza Joffe, zamieszkałych w mieście Umań: pierwszy w swoim domu, a drugi w domu Zinkowskiego, oświadczyli, że chcą sporządzić akt oddzielnego zapisu w następujący sposób: Julianna Wenantiewna Dobrowolska, mająca sześcioro dzieci, trzech synów i trzy córki ze składu swojego posiadanego w nieruchomościach majątku znajdującego się w kijowskiej guberni, umańskiego powiatu przy osadzie Lebiedinki i wsi Łaszczewka otrzymanych osobnym aktem zawartym w Kijowskim Urzędzie Karnego i Obywatelskiego Sądu, dnia 29.09.1878, według numeracji aktów 7, części 2 księgi, artykuł 50, zapisanego i pokazanego planie sporządzonym w siódmym roku (?) przez inżyniera budowlanego Kropiewnickiego, przyjętego na podstawie tego oddzielnego zapisu, miarą uzgodnioną planu 866 dziesięcin, 987 i 1/3 sążnia kwadratowego, różnorodnej ziemi, wydzieliła rodzonej swojej córce Laurze Dobrowolskiej w skład należną jej prawnie dolę:
a) w prywatne posiadanie, pokazane na oznaczonym planie pod numerem 50, część orną i sianokosną ziemię miarą 95 dziesięcin i pod drogami, rowami(?), pochyłościami i tak dalej, około 3 dziesięcin w granicach: ziemi osady Kopenkokowata, ziemi cerkiewnej, pokazanej na planie, części 6, zostaje wydzielona Czesławowi Dobrowolskiemu, pokazana na planie pod numerem 2 działki*, pokazanej na planie części 1, pozostaje właścicielce i pokazanej na planie części 4, zostaje wydzielona Marii Kosteckiej
b) prawo do 2 dziesięcin 186 sążni kwadratowych pokazanych na planie dębowego, w uroczysku „Rozsochowatec” lasu, miarą wszystkiego 16 dziesięcin 1493 i trzecia część sążnia kwadratowego w granicach z trzech stron ziemi właściciela Józefy Wenantiewnej Janiszewskiej i z czwartej strony lasem Tworkowskiej
c) prawo do 2 dziesięcin 2901 sążnia kwadratowego, pokazanego na planie czarnego, w uroczysku „Czernecz” lasu, miarą wszystkiego 22 dziesięcin 2335 sążnia kwadratowego w granicach: rzeki Jatrań, ziemi sioła Orłowa i z dwóch stron ziemi Józefy Janiszewskiej i
d) prawo do 2 dziesięcin 27 sążni kwadratowych pokazanych na oznaczonym planie pod numerem 2 działki,*, miarą wszystkiego 16 dziesięcin 220 sążni kwadratowych w granicach zostających właścicielce , część pod numerem 1 zostaje wydzielona jej, Laurze Dobrowolskiej, część piąta zostaje wydzielona Czesławowi Dobrowskiemu, część szósta i ziemia chłopów sioła Lebedinki i wsi Łaszczewki, wszystko razem, zgodnie z wydzieleniami przechodzi w indywidualne posiadanie wydzielonej 98 dziesięcin i wspólnie z właścicielami i innymi posiadłościami przydzielonymi prawo do 6 dziesięcin 2304 sążni kwadratowych zarośli i pastwisk*.
Wyżej opisaną wydzieloną część Laura Dobrowolska przyjmuje z wdzięcznością. Wartość wydzielonego majątku strony oceniają całkowicie na 76000 rubli. Tego wydzielonego majątku nikomu drugiemu nie sprzedano, nie zastawiono, nie przekazano, nie postawiono w spór i nie obłożono zakazami i żadnymi umocowaniami pańszczyźnianymi. 254 artykułu 5 tomu ustawy o podatkach stronom obwieszczono. Akt ten zawarty przez umańskiego notariusza Zacharewicza potwierdza starszy notariusz Umańskiego Sądu Okręgowego 25-12.12.1918 r. Pobrano opłatę: aktową 3 ruble, ogłoszeniową 10 rubli, kancelaryjną 1 rubla i 40 kopiejek, opłatę skarbową za główny wypis 760 rubli, przekazano do Umańskiego Urzędu Skarbowego tegoż dnia według kwitu nr 19231 i postanowiono główny wypis wydać szlachciance Laurze Zygmuntownej Dobrowolskiej.
Na pieczęci zapis repertorium umańskiego powiatu cz. 156 nr 22354 i że wydano szlachciance Laurze Zygmuntownej Dobrowolskiej oraz opis skreśleń i poprawek w dokumencie na stronach 1, 2 i 3 . Data 28(15).12.1918 r.
*) oznaczyłam wyraz „lewada”, który ma szerokie znaczenie i trudno dopasować nieznając stanu rzeczywistego. Oznaczać może działkę gruntu przy budynkach dla zwierząt gospodarskich porośniętą trawą i drzewami; wygon, ogrodzone pastwisko, paddok; lasy nadbrzeżne.
Choć akt napisany czytelnie i ładnie, to język prawniczy w tamtym okresie też był zawiły i bardzo się różni od dzisiaj używanego. Jednak sens dokumentu, myślę, że jest oddany. Iwan to oczywiście po polsku Jan, ale tego nie zmieniałam. Nie ma zapisu co do „ociestwa” Czesława. Ojciec Julianny miał na imię Wenaty.
Nazwy wsi i uroczysk pisałam fonetycznie.
Autor
