Mlyny i mlynarze - okolice Czestochowy

Edward Wilhelm KLAWE (1843 - 1900) syn Wilhelma (ok. 1806 - 1867) i Henrietty de domo Salis. Rodzina młynarzy , przedsiebiorców i przemysłowców. ( Por. J. Sętowski, Cmentarz ewangelicko-augsburski, link cmentarze).
Edmund Klawe miał tartak parowy (od 1875 r.) oraz skład drewna, brał udział w wystawie w 1909.
To potwierdza fakt, ze młynarstwo było dochodową dziedziną, kapitał można było zainwestować w równie dobrze propsperujace tartaki.
Trzeba też wspomnieć o pracowitowści i oszczędności ( popartych zdolnościami rzecz jasna) - cechach właściwych wielu ewangelikom.
Rodzina przybyla w Radomszczańskie z miejscowości Warta. Warto byłoby prześledzić kolejne etapy tej migracji.

Już są bardzo dokładnie prześledzone.

Wilhelm Klawe urodził się 13 września, jako najmłodszy syn młynarza dzierżawiącego jeden z miejskich wiatraków w Warcie. Jego ojciec przybył w te okolice po 3 rozbiorze Polski z Pomorza Zachodniego. Po śmierci ojca Wilhelm mieszkał przy starszych braciach (młynarze i piekarze) w Warszawie, a nastepnie pojechał do rodzinnych stron rodziców, gdzie znalazł żonę, Henrykę z Salisów. Po powrocie do Warszawy, w latach 36-51 XIX wieku dzierżawił kolejne młyny nad Świdrem. Od poczatku lat 50 XIX wieku miał dzierżawy w okolicach Piotrkowa (Bugaj, Fałek, Karczewice, Garnek), gdzie przeniósł się za członkami dalszej rodziny swojej i bratem żony. Podobno w latach 60 miał młyn również w Spale, ale potwierdzenia tej informacji nie znalazłam w dokumentach- pozostałe tak.
Niejasna jest dla mnie tylko sprawa młyna na Bugaju. W tym samym czasie dzierżawił tam młyn Netzel - czy były na Bugaju w Piotrkowie dwa młyny?

Wspominany w poprzednim poście Edmund Klawe z Częstochowy był jednym z synów Edwarda i wnukiem Wilhelma, urodził sie w 1870 roku, więc nie mógł mieć tartaku jako czteroletnie dziecko. Sękowski tu się myli. Jeszcze nie ustaliłam kiedy go nabył.

Pozdrawiam
maria

Jakiś czas temu w wątku poświęconym parafii Koziegłówki umieściłem listę osób związanych z młynami tej parafii. Wątek młynarski bardzo się rozwinął, a ja postanowiłem nadal analizować młyny z w/w parafii. W najstarszej księdze chrztów jako pierwsi pojawiają się
Tomasz Młynarz i Elżbieta
7.03.1599 urodziła się ich córka Anna na młynie Warta
(W 1618 przychodzi na świat jakiś Bartłomiej syn Thomasa Molitoris...-niestety mało czytelne)

Gdyby kierować się imionami to w Kużnicy Starej 5.12.1618r. Przychodzi na świat Mikołaj syn Tomasza Ślimak i Elżbiety

Na początku myślałem że chodzi o młyn zwany Grzybowskim i kierując się nazwiskiem znalazłem następujące ur: 19 czerwiec 1597- Lgota urodziła się Margaretha córka Tomasa Grzybowskiego i jego żony Anny. 14 kw.1606r. w Lgocie przychodzi na świat Stanisława syn Tomasa Grzybowskiego i Anny. Syn Stanisława- Walenty Grzybowski 7 sty 1691r. W Smardzowie żeni się z Marianną Grząs alias Knap c. Adama i Ewy.
Jednak Ci Grzybowscy chyba nie byli młynarzami. Potem okazało się że Grzybowscy związani są z młynem Osiek, ale do tego jeszcze wrócę...

Młyn Smarzowski

Ponoć nazwa pochodzi od pisarza klucza siewierskiego z 1646r. Wojciecha Smarzowskiego, a w 1668r. Miał być w posiadaniu Katarzyny Smarzowskiej (na podst. przywileju z 1643r.)

ale nazwa funkcjonuje już dużo wcześniej :

11.09.1602r. ur. Macieja syna młynarza Macieja i Małgorzaty na młynie Smardzów
07.04.1609r. Młynarzowi na Smardzowie i jego żonie Małgorzacie urodził się syn Marcin? lub Albert (proszę o sprawdzenie -ciężko mi odczytać)
Potem jeszcze bliźnięta 5.09.1611r. Krzysztof i Anna (Maciej nosi już nazwisko Smardzowsky)

02.12.1606r. Maciejowi Smarczowskiemu rodzi się córka Regina- ale matka to Gertruda.Wcześniej, na młynie 16.09.1604r.Mateuszowi Smardzowskiemu i Gertrudzie urodził się syn Mateusz- byłbym skłonny stwierdzić że to jeden i ten sam Maciej(Mateusz), ale 10.04.1609r. Maciejowi Smarczowskiemu i Gertrudzie ur. się syn Albert ( I tutaj także jest nieścisłość bo wygląda to jakby powtórzenie urodzenia z 07.04.1609r. O którym pisałem wcześniej-nawet chrzestni są identyczni-ponownie proszę o sprawdzenie)

Pomijając kwestię imion Mateusz=Maciej zastanawiam się czy na Smardzowie było w jednym czasie dwóch młynarzy o tym samym imieniu? czy to jeden a tan sam, a księdzu imiona żony się myliły?

Tak czy owak 20.11. 1640r. Przychodzi na świat Catharina córka Matheusa Smardzowskiego i jego żony Cathariny (może tej wymienionej w 1668 na Smardzowie) .
Myślę , że ów Matheus to ten ur. w 1604 r. z Mateusza i Gertrudy.
Potem mamy jeszcze dwoje dzieci:
1642 (październik-ur. Elżbiety i Jadwigi) Maciej Katarzyna Smardzowski
1648 (maj – ur. Anny) Mateusz(Maciej) Katarzyna Smardzowski
Biorąc pod uwagę bliźnięta w kolejnym pokoleniu jestem skłonny przypuszczać że mamy do czynienia z rodziną. Mateusz- mąż Katarzyny byłby synem Mateusza. Tylko znowu który to ? Ten z 1602 syn Mateusza(Macieja) i Małgorzaty? Czy ten z 1604 syn Mateusza(Macieja) i Gertrudy?
Jeśli był jeden Smarzowski to jego pierwszy syn o tym imieniu zmarł.
Może ktoś sprawdzi podane urodzenia.


Na Smardzowie mamy jeszcze w 1675 (maj- ur. Zofii) c.Aleksandra i Zofii Smardzowski- tutaj jednak nie znalazłem nikogo pasującego- może Zofia tutaj jest ze Smardzowa??

Kolejnym jest Stanisław – dzieci jemu i jego żonie Annie rodzą się od 1683 na Smardzowie, ale wcześniej w 1677 i 1681 na Burkaciu.

Prześledziłem wszystkie urodzenia i wielce prawdopodobnym byłby fakt że Anna była ze Smardzowa ( w 1648 -c. Mateusza i Katarzyny), a Stanisław to urodzony 8.05.1631r. Syn Marcina Burkacza i Agnieszki.

Tym samym przechodzimy do Burkacia.

Najwcześniej pojawiają się Jakub i Zofia- to jednak młynarze z innego młyna
23.11.1610r. Urodził się im syn Andrzej, a wcześniej 27.05.1608r. Jan (przy urodzeniach pojawia się nazwa Swakowa) Jakub i Zofia zapisywani są jako Molitori. Przy urodzeniu synów Chrzestnym jest Mathias Burkacik. I tutaj ponownie zacząłem się zastanawiać czy jednak Smardzowskich nie było dwóch. Od Smarzowa do Burkacia blisko.

Najwcześniej jest zatem Mathias Burkacik.

7.09.1637r. Urodził się kolejny Matheus syn Andrzeja młynarza z młyna Burkatowskiego i jego żony Zofii. Chrzestnym był młynarz Walenty Oczkowski.

Para młynarzy o imionach Andrzej i Zofia pojawiała się już wcześniej: 14.09.1624 ur. Łukasza syna młynarzy ze Mysłowa (Andrzeja i Zofii) a następnie Alberta młynarzy Andrzeja i Zofii ze Starej Kuźnicy.
Zatem co było z Burkaciem?
Mamy pojedyncze urodzenia dzieci młynarzy z innych młynów.
W 1642 ur. Wojciecha s. Grzegorza i Reginy Oczkowskiej.
1650 wspomniany jest tutaj Paweł Kwiecikowski (pisarz klucza Koziegłowskiego)

Potem mamy Stanisława i Annę o których wspomniałem wcześniej(Stanisław-syn Marcina Burkacza?) ,a w 1673r. Pojawia się Jan Gałuszka.

Sporo tutaj pytań i liczę na pomoc osób interesujących się tematem. Na chwilę obecną to tyle. Może ktoś sprawdzi podane urodzenia i do czegoś wspólnie dojdziemy. Przeanalizowałem wszystkie ur. z pierwszych ksiąg parafii Koziegłówki. Oczywiście ciąg dalszy nastąpi, ale na chwile obecną myślę że trzeba przedyskutować to co podałem.

Pozdrawiam
Damian Jureczko

Panie Damianie, wyrażam mój szczery podziw dla Pana za zadanie sobie tak wielkiego trudu w odszukaniu tylu aż informacji z tak odległych lat o właścicielach młynów, w tym o młynie Smarzowskim.

Wielkie nadzieje rodzą mi się, że może to właśnie z młynem Smarzowski związany był mój prapradziadek Tomasz Smarzyński.
Tylko do ustalenia dalszej historii tego młyna, od zakończonego przez Pana opisu do czasu urodzenia się mojego przodka w 1827 roku - pozostaje jeszcze ponad 100 lat.
Dla mnie jest to niewyobrażalnie długi okres do przeszukiwań w archiwach.
Jednak ufam że wspaniałym fachowcom z tego Forum to się uda

Pozdrawiam Pana, Damianie i wszystkich z tego wątku
Maria

BOROWY MŁYN (1519 molendinum Borowy) młyn nie zidentyfikowany k. Koziegłów.
[Księstwo siew.; par. Koziegłowy]
1519 Krzczon Koziegłowski sprzedaje bpowi krak. Janowi Konarskiemu swe państwo koziegłowskie, tj. zamek i miasto → Koziegłowy z przynależnymi wsiami, kuźnicami i młynami Smardzowskim i B. (BPAN Kraków rps 8624).

www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?q=kozieg%C5%82owy&d=0&t=0

Pani Mario z tego co widziałem wcześniej Tomasz Smarzowski był młynarzem z Żarek. W 1708 r. w Żarkach urodziła się Zofia Smardzowska córka Jana i Jadwigi. Nie znalazłem w wyszukiwarce innych Smarzowskich(Smardzowskich) w Żarkach. Być może inne dzieci tej pary rodziły się pod innym nazwiskiem. A może faktycznie Tomasz jest z innej parafii.

Tymczasem pozwolę sobie wstawić kolejna część mojej analizy;)

Tym razem OPARY

Młyn Oparzyński czy tez Opara jest różnie zwany. Myślę że w pewnym momencie dwa młyny były zwane Opara od nazwiska właścicieli.


Pierwszymi Oparami w parafii( pierwszymi w zachowanych księgach oczywiście)
byli Marcin i Barbara
Ich dzieci nie zawsze rodzą się na młynie, ale to przecież nie jest wyznacznik. I tak kolejno
-09.04.1612 Albert(Ojciec Tomasz Młynarz za Warty, matka Barbara)
-07.03.1615 Regina (tutaj matka podana to Anna pewnie błąd)
-11.11.1620 Marcin
-22.04.1622 Adam (Koziegł.)
-29.06.1625 Marianna (Lgota)
-09.09.1629 Franciszek
-17.10.1632 Matheus

Widniejący powyżej Albert z 1612r. jest wg mnie Albertem Oparą, który swego czasu był młynarzem na Burkaciu:
Albert Opara (młynarz na Burkaciu) i Catharina
-10.04.1639 Albert (chrzestny: Walenty Oczkowski)
-09.10.1641 Szymon


W 1648 r. ur. Się w Kuźnicy Bartłomiej Opara syn Adama (ur. 22..04.1622 z Marcina i Barbary-patrz powyżej) i Jadwigi
(inne dzieci Adama i Jadwigi: 1655 Wojciech i 1657 Andrzej)

Kolejne pokolenie:
1683 (luty- ur. Błażeja) Bartłomiej i Zofia Opara
1693 ślub Bartłomieja Opara (syn Jadwigi i Adama z 1648r., wnuk Marcina) ze Starej Kuźnicy z Gertrudą Hayduk
1694 (luty- ur. Zuzanny) Bartłomiej i Gertruda Opara
1696 (kwiecień-ur. Wojciecha) Bartłomiej i Gertruda Oparka
1698 (lipiec- ur. Magdaleny) Bartłomiej i Gertruda Opara
1700 (kwiecień- ur. Piotra) Bartłomiej i Gertruda Opara
1702 (październik- ur. Franciszka) Bartłomiej i Gertruda Opara

Dotychczas Bartłomieja Opare kojarzyłem z młynem Lgota (Flak)o Flakach będzie innym razem.

Młyn Lgota zwany też Gnidzińskim lub Flakiem

w 1643 na młynie Jola? odnotowano Łukasza Gnidę. W księgach mamy
Łukasza Młynarza i jego żonę Regina
- 30.01.1638r. ur. się ich syn Błażej
-01.07.1640 ur. się kolejny syn Jan
kolejne dzieci:
1647 (luty- ur. Walentego)rodzice: Łukasz Regina Gnida alias Stanik
1653 (maj- ur. Maryny)rodzice: Łukasz Regina Gnida

W 1669r (luty) ur.się tutaj Walenty syn Błażeja i Agnieszka Gnidka
Widoczny powyżej Błażej to wg mnie syn Łukasza i Reginy z 1638r.

W 1672 (luty)- ur. się Gertruda córka Jana i Małgorzaty Łukasik
Czy Jan Łukasik to syn Łukasza i Reginy z 1640r.?

Potem pojawia się już Ignacy Flaczyk(ale to jak pisałem innym razem)


Młyn na Warcie-Stanikowski

Jan Łukasik(Kuźnica Stara-1668)- Ten wyżej wymieniony

Wcześniej był tu Stanisław Gnida(Oparowski)
W księgach mamy:
Stanisław Młynarz vel Stanik i Anna
3.08.1628 ur się im syn Wawrzyniec przy chrzcie napisane jest nazwisko ojca Opara.

kolejne dzieci:
( 10 lat przerwy? są co prawda dzieci par Stanisław i Anna, ale nie pasują-możliwe że to juz dzieci kolejnego Stanisława)
27.04.1638 Stanisław
14.11.1640 Andrzej
W 1642 r Seweryn- Stanisław i Anna Stanik (młyn Oparzyńskich)
1655 Gertruda c. Stanisława i Anny Stanik

W 1648 (marzec) ur. się Zofia-córka Wawrzyńca i Zofia Stanik. Wawrzyniec jest zapewne synem Stanisława i Anny z 1628r.



Mamy zatem jakiegoś Łukasza i Stanisława powiązanych z nazwą Opara.Żona Łukasza-Regina mogłaby być Reginą z 1615r. córką Marcina i Barbary. jeśli chodzi o Stanisława(jednego lub dwóch)- jest te 10 lat przerwy to na chwile obecną pomysłu nie mam.
Wracając do Jana Łukasika, to czy był on synem Łukasza i Reginy?
Można by jeszcze iść tropem formy Łukasik, ale to chyba zły trop:

31.08.1620 Wawrzyniec syn Mateusza i Zofii Łukasik (Winowno)
w 1621 Jan ur. się Janowi Łukasik i Jadwidze
30.06 1628 Paweł a 28.08.1631 Matheus synowie Jana Łukasika i Zofii
9.11.1639 Łukasz syn Jana i Ewy Łukaszczyk (Winowno)
28.04.1624 Krzysztof syn Stanisława i Agnieszki (Winowno)
13.11.1636 Marcin syn Łukasza Łukasika (Winowno)

I trop powiązany z młynami:
17.08.1605r. Mysłów ur. Anny c. Szymona Młynarza i Reginy
2.02.1606 Anna c. Szymona Młynarza i Agnieszki
08.03.1610 Regina c. Szymona Łukasika i Agnieszki.


c.d.n