Ziemiaństwo z okolic Częstochowy 1793 – 1945

Co najmniej od 1789 r. Łęg i Kijów wchodziły w skład dóbr Kruszyna:
Kruszyna do której należą wsie Bogusławice, Łęg, Kijów, połowa wsi Jacków Baby, pustkowia: Klekot, Adamów i Rusinów, wsie: Osiny, Sadzawki, Cegielnia.
Czy tak było i przed 1789 r. tego nie wiem i nie znam również historii tych miejscowości przed tą datą. Tak więc właścicielami Kijowa i Łęgu były te same osoby co i całych dóbr Kruszyna.
Na mocy ukazu uwłaszczeniowego z 19.02/2.03.1864 r. włościanie we wsi Kijów otrzymali na własność 449 mórg i 277 prętów. W tabeli likwidacyjnej wsi Kijów zapisano: 1.Zatoń Ignacy 25 mórg i 251 prętów, 2.Zasępa Kazimierz 24 m. 223 pr., 3.Zasępa Andrzej 32 m. 267 pr., 4.Wilk Jacenty 31 m. 137 pr., 5.Pędziok Aleksy 18 m. 291 pr., 6.Woszczyński Jan 18 m. 23 pr., 7.Pądel Józef 18 m. 39 pr., 8.Zasępa Maciej 22 m. 292 pr., 9.Krol Walenty 27 m. 165 pr., 10.Kołaczkowski Michał 18 m. 164 pr., 11.Woszczyk Michał 12 m. 290 pr., 12.Następcy Mateusza Pędzioka 19 m. 124 pr., 13.Gawron Piotr 13 m. 149 pr., 14.Florczyk Wojciech 15 m. 17 pr., 15.Koczorowski Wincenty 13 m. 262 pr., 16.Poroszewski Paweł 10 m. 271 pr., 17.Poroszewski Michał 5 m. 149 pr., 18.Polewski Piotr 2 m. 6 pr., 19.Klekowski Józef 2 m. 40 pr., 20.Chądzyński Wincenty 1 m. 290 pr., 21.Zasępa Filip 15 m. 133 pr., 22.Chądzyński Wawrzyniec 26 m. 167 pr., 23.Wspólne pastwisko o nazwie "Zarośla" 4 m. 117 pr., 24.Wspólne pastwisko o nazwie "Nad rzeką" 14 m. 219 pr., 25.Nieużytki 52 morgi i 191 prętów.
W Kijowie znajdował się młyn wodny na gruncie należącym do dóbr Kruszyna. Osada młynarska posiadała powierzchnię około 16 ha. Osadę tę dzierżawił od 1910 r. Stanisław Tasarz. Po jego śmierci w lutym 1939 r. osadę przejęli jego synowie Władysław i Zygmunt Tasarz na co 22.03.1939 r. wyraził zgodę Stefan Lubomirski. Dzierżawa miała wygasnąć z dniem 22.12.1941 r. Ze względu na wojnę dzierżawa trwała do 1945 r. i osadę otrzymał Władysław Tasarz z mocy ustawy o reformie rolnej, ale już tylko około 5.5 ha ponieważ pozostałą ziemię z osady tj. około 11.5 ha przejęły Lasy Państwowe. Młyn obecnie nie istnieje.
Na mocy ukazu uwłaszczeniowego z 19.02/2.03.1864 r. włościanie we wsi Łęg otrzymali na własność 797 mórg i 176 prętów. W tabeli likwidacyjnej wsi Łęg zapisano: 1.Kopera Idzi 11 mórg i 262 pręty, 2.Mizera Franciszek 16 m. 78 pr., 3.Bryl Piotr 12 m. 95 pr., 4.Rak Marcin 11 m. 153 pr., 5.Trejtowicz Wojciech 10 m. 286 pr., 6.Serwa Ludwik 15 m. 91 pr., 7.Koczorowski Walenty 10 m. 33. pr., 8.Serwa Józef 13 m. 6 pr., 9.Kołaczkowski Aleksy 14 m. 145 pr., 10.Klekot Stanisław 15 m. 8 pr., 11. Stafan Wilk Stanisław 31 m. 198 pr., 12.Stafan Wilk Michał 26 m. 149 pr., 13.Bernard Jakub 29 m. 291 pr., 14.Florczyk Nowak Katarzyna 26 m. 49 pr., 15.Strycharczyk Andrzej 15 m. 143 pr., 16.Nawrot Barbara 14 m. 238 pr., 17.Baryś Michał 18 m. 121 pr., 18.Kołodziński Antoni 14 m. 276 pr., 19.Bernard Wawrzyniec 32 m. 266 pr., 20.Kubica Leonard 24 m. 149 pr., 21.Stafan Wilk Franciszek 26 m. 8 pr., 22.Portas Kazimierz 22 m. 207 pr., 23.Zasępa Józef 18 m. 290 pr., 24.Matecki Maciej 18 m. 193 pr., 25.Stafan Wilk Walenty 30 m. 251 pr., 26.Florczyk Maciej 25 m. 206 pr., 27.Byk Jan 19 m. 296 pr., 28.Klekowski Walenty 16 m. 208 pr., 29.Klekot Józef 10 m. 222 pr., 30.Wilk Marcin 10 m. 3 pr., 31.Wrzalik Antoni 14 m. 8 pr., 32.Pychowicz Wawrzyniec 28 m. 56 pr., 33.Pychowicz Antoni 20 m. 242 pr., 34.Pychowicz Zuzanna 25 m. 257 pr., 35.Wspólne pastwisko 111 m. 202 pr., 36.Nieużytki 30 mórg i 260 prętów.
W Łęgu znajdował się również młyn wodny na gruncie należącym do dóbr Kruszyna. Józef Kazimierz syn Leona i Jadwiga Leokadia córka Aleksandra Wieczorkiewicza małżeństwo Cieleccy nabyli młyn aktami z dni 16.12.1919 r. i 1.03.1920 r. od Józefa Tomali i Władysława Krzywdy za 35.000 rubli. 11.01.1934 r. małżeństwo Cieleccy sprzedali młyn Bolesławowi Maciejewskiemu zamieszkałemu w Karczewicach za 8000 zł. Młyn znajdował się na działce o powierzchni 16 ha, którą w całości użytkował każdorazowy dzierżawca młyna. 25.05.1939 r. Stefan Lubomirski przyrzekł sprzedać tę działkę wraz z młynem Bolesławowi Maciejewskiemu za 8000 zł, które to pieniądze otrzymał przy akcie przyrzeczenia od B. Maciejewskiego. Niestety wybuch wojny uniemożliwił sporządzenie formalnego aktu kupna sprzedaży i dopiero B. Maciejewski ziemię tę otrzymał w ramach reformy rolnej w 1945 r. Młyn obecnie nie istnieje, grunty nadal w posiadaniu tej samej rodziny.

Jeżeli chodzi o miejscowość Kijów przed 1789 r. to wedle niektórych teorii miała ona być wzmiankowana w 1511 r. jako Chudzyń w Liber Beneficiorum Jana Łaskiego. Ale czy istotnie jest to jedna i ta sama wieś? Nazwy są jednak diametralnie inne. W księgach metrykalnych parafii Kruszyna, które zachowały się od 1598 r., nazwa Kijów pojawia się po raz pierwszy w 1602 r. gdy rodzi się w nim Sebastian Bogaczyk syn Macieja i Anny. W tym samym roku rodzi się również w Kijowie Bartłomiej Kominek syn Piotra i Elżbiety. Chudzyń pojawia się po raz pierwszy w 1599 r. gdy rodzi się w tej wsi Ambroży Koch syn Macieja i Katarzyny. W 1603 r. rodzi się we wsi Chudzyń Tomasz Górka syn Jana i Doroty. W roku 1605 rodzi się w Kijowie Jan Górka syn Jana i Doroty. W 1610 r. rodzi się w Chudzyniu Zofia Górka córka Jana i Doroty. Czy Jan i Dorota Górka zmieniali co pewien czas miejsce zamieszkania? Ciekawy jest przypadek z roku 1643 gdy w Chudzyniu rodzi się Tomasz Chudziński. W księgach pojawia się również nazwisko Chudzyński. W Chudzyniu rodzą się też osoby o nazwisku Młynarz. Być może ma to związek z istniejącym tam już wtedy młynem, który później funkcjonował jako młyn w Kijowie? Oczywiście to nie jest pewne, a młyn istniejący w Kijowie w XIX i XX w. niekoniecznie musiał być położony w tym samym miejscu co młyn z początku XVII w. istniejący w Chudzyniu. Ostatni raz nazwa Chudzyń pojawia się pod rokiem 1656, rodzi się tu wtedy Katarzyna Górka córka Grzegorza i Reginy. Niestety na razie nie ma indeksów z Kruszyny po 1664 r. trudno więc orzec kiedy definitywnie Chudzyń znika z ksiąg metrykalnych. Kolejne indeksy są dopiero od roku 1770 i tam już nazwa Chudzyń nie pojawia się. Ale ciekawy jest fakt pojawienia się nazwiska Chudziński w roku 1774 r. W tym właśnie roku biorą ślub pochodzący z Kijowa Jan Chudziński z Apolonią Kuszczówką. Czyli nazwisko pozostało, ale nazwa miejscowości już nie. W 1778 r. bierze ślub Marianna Chudzieńska rodem z Kijowa. Czyli żyjący wtedy w Kijowie Chudzińscy/Chudzyńscy zapewne mieszkali na terenie dawnej wsi Chudzyń, lub na pewno mieli w niej swoje korzenie.
Gdyby z Chudzynia wyodrębnił się Kijów to w księgach metrykalnych te miejscowości nie powinny występować równocześnie od roku 1599 (Chudzyń) i 1602 (Kijów), aż do ostatniej uchwytnej na dziś wzmianki o Chudzyniu w roku 1656. Jest to blisko 160 lat wspólnego istnienia. Gdyby jedna miejscowość zastąpiła drugą to w księgach metrykalnych nazwa Chudzyń powinna przestać się pojawiać lub pojawiać się coraz rzadziej, a na jej miejscu powinien pojawić się dość szybko Kijów. A tak przecież nie jest.
Jest jeszcze małżeństwo Jana i Doroty Górków, którym na początku XVII w. rodzą się dzieci, raz w Kijowie, raz w Chudzyniu. To mogłoby świadczyć, jeżeli ta para mieszkała w jednym miejscu, o równoczesnym używaniu nazwy Kijów i Chudzyń na to samo miejsce. Ale w takim razie i inne osoby występujące w aktach metrykalnych też powinny być zapisywane raz to we wsi Chudzyń, a innym razem Kijów. Jednak tak nie jest i tylko małżeństwo Jan i Dorota Górka pojawia się raz w Kijowie, a potem w Chudzyniu. Sądzę, że to małżeństwo mogło mieszkać na pograniczu obu miejscowości i stąd pojawiają się zapisani w Kijowie i w Chudzyniu. Ewentualnie też mogli z różnych, nieznanych nam przyczyn, zmieniać swoje miejsce zamieszkania. Przy aktach innych osób jest już tylko podawany Kijów lub Chudzyń, nie ma zmian miejsca zamieszkania tak jak w przypadku Jan i Doroty Górków. Znaczy to, że dla ówczesnych ludzi było wiadome gdzie kto mieszka i że są to odrębne miejscowości. Na tej podstawie sądzę, że Kijów i Chudzyń były jednak odrębnymi miejscowościami, ale położonymi blisko siebie, być może nawet łączącymi się zabudową. Z czasem jednak dokonano faktycznego połączenia, a z nazwy Chudzyń zrezygnowano. Pozostało tylko nazwisko pochodzące od tej wsi.
Natomiast miejscowość Łęg jest po raz pierwszy wzmiankowana w 1457 r., gdy Stogniew Czapla z Kruszyny sprzedał tę wieś szlachcicowi Piotrowi z Brzeźnicy za 150 grzywien (Ryszard Rosin, Słownik historyczno - geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, Warszawa 1963, str. 100). W księgach metrykalnych parafii Kruszyna miejscowość Łęg pojawia się już od 1598 r.

Panie Krzysztofie, chciałbym bardzo podziękować za informacje o wsiach Kijów i Łęg w parafii Kruszyna. Bardzo ciekawa i pasjonująca jest także analiza występowania nazwy wsi Kijów i Chudzyń. Ja także sądzę, że te wsie istniały blisko siebie.
Pozdrawiam Michał Mugaj

ASC parafii rzym. - kat. Kruszyna:
Kijów Nr 11 z 1.03.1814 r.
28.02.1814 r. urodziła się Teofila Józefa Rubach córka Jana Rubacha lat 30 posesora wsi Kijów i Marcjanny z Jankowskich lat 28. Świadkowie: Józef Foksiński lat 40 komisarz dóbr Kruszyna i Grzegorz Chotkowski lat 28 zamieszkały w Kruszynie.
Posesor znaczyło ówcześnie to samo co dzierżawca. Kijów należał do dóbr Kruszyna, których właścicielem był wtedy Jan Kanty Chrucki.

Panie Krzysztofie!
Czy posiada Pan jakieś informacje o dawnych właścicielach majątku Kruszyna. Bowiem dzięki temu tematowi - "Ziemiaństwo z okolic Częstochowy 1793-1945" na Forum – bardzo dużo uzyskaliśmy wiadomości o Podczaskich ( którzy byli właścicielami od 8.01.1850). O ile mi wiadomo, to przed Podczaskimi, właścicielami był ród Martinich, Chruccy, Karśniccy, Blumerowie…..i inni. Zdaję sobie z tego sprawę, że jest to materiał trudny do uzyskania i pracochłonny, ale może jednak?
z podziękowaniem Michał Mugaj

Co prawda polecany w linku słownik dotyczy ogromnego obszaru zachodniej Małopolski , można jednak to i owo znaleźć - duży zasób nazwisk i miejscowości,wiarygodne dane.. Lata graniczne : 1772 - 1815.

www.gospodarka-galicji.pl/slownik-miejscowosci/